Yabancı kişilerin Türkiye’de boşanması söz konusu olduğunda, yetkili mahkeme, boşanma davasının hangi yerde açılacağını belirler. Bu durumda, Türk Medeni Kanunu madde 168 hükmü uygulanır. İlgili hükme göre, boşanma davalarında yetkili mahkeme:
- Eşlerin birlikte ikamet ettiği yer,
- Bu yer mevcut değilse, davalının yerleşim yeri,
- Diğer tüm durumlarda davacının yerleşim yeridir.
Eğer yabancı kişilerin Türkiye’de boşanması söz konusuysa ve taraflardan biri Türkiye’de ikamet ediyorsa, Türk mahkemeleri yetkilidir. Aynı şekilde, eşlerin son altı ay içinde Türkiye’de birlikte yaşamış olmaları da Türk mahkemelerinin yetkisini doğurur.
Yabancı Kişilerin Türkiye’de Boşanması Halinde Türk Hukukunun Uygulanabilirliği
Yabancı kişilerin Türkiye’de boşanması halinde hangi hukukun uygulanacağı, 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK) kapsamında değerlendirilir. Buna göre:
- Eşlerin ortak milliyeti varsa, bu devletin hukuku uygulanır.
- Ortak milliyet yoksa, eşlerin ortak mutad meskeni (alışılmış ikamet yeri) esas alınır.
- Ortak mutad mesken de yoksa, Türk hukuku devreye girer.
Bu düzenleme, hem boşanma gerekçeleri hem de nafaka, velayet gibi fer’i (bağlantılı) talepler için geçerlidir. Dolayısıyla, yabancı kişilerin Türkiye’de boşanması sürecinde Türk mahkemesi yetkili olduğu gibi, uygulanacak hukuk da sıklıkla Türk hukuku olmaktadır.
Yabancı Uyruklu Tarafa Tebligat Nasıl Yapılır?
Yabancı kişilerin Türkiye’de boşanması sürecinde karşılaşılan en önemli pratik sorunlardan biri, yurtdışında yaşayan tarafa yapılacak olan tebligattır. Tebligat, dava sürecinin sağlıklı işlemesi ve tarafların savunma hakkının korunması açısından zorunludur.
Yurtdışında yaşayan yabancı uyruklu tarafa yapılacak tebligatlar:
- Lahey Tebligat Sözleşmesi’ne taraf ülkelerde, sözleşme hükümlerine göre yapılır.
- Taraf olmayan ülkelerde ise Türk Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla yürütülür.
Eğer tebligat usulüne uygun yapılmazsa, verilen karar usulden bozulabilir. Bu nedenle, yabancı kişilerin Türkiye’de boşanması davalarında tebligat işlemleri büyük dikkat ve özen gerektirir.
Yabancı Mahkeme Kararlarının Türkiye’de Tanınması ve Tenfizi
Yabancı kişilerin Türkiye’de boşanması dışında, bazı durumlarda boşanma yabancı bir ülkede gerçekleşmiş olabilir. Bu durumda, Türkiye’de geçerli bir boşanma kararı elde edilebilmesi için tanıma ve tenfiz davası açılması gereklidir.
Tanıma, yabancı boşanma kararının Türkiye’de hukuki geçerlilik kazanmasıdır. Tenfiz ise, boşanma kararının icra edilebilir hale gelmesidir. Tanıma ve tenfiz davası açmak için gerekli belgeler:
- Yabancı mahkeme kararının aslı ve onaylı Türkçe tercümesi,
- Kararın kesinleştiğini gösteren belge,
- Apostil şerhi (söz konusu ülke Lahey Sözleşmesi’ne tarafsa),
- Tarafların kimlik ve adres bilgileri.
Bu sürecin doğru yürütülmesi için tanıma ve tenfiz konusunda uzmanlaşmış avukatların desteği önemlidir.
Türk Vatandaşı ile Yabancı Eşin Türkiye’de Boşanması
Eşlerden biri Türk vatandaşı, diğeri ise yabancı uyrukluysa ve dava Türkiye’de açılıyorsa, Türk mahkemeleri hem yetkili hem de sıklıkla görevli olmaktadır. Yabancı kişilerin Türkiye’de boşanması sürecinde uygulanacak hukuk, eşlerin durumuna göre belirlenir.
Bu gibi durumlarda Türk mahkemesi, tarafların ortak milliyetine veya mutad meskenine göre hukuku belirleyebilir. Ancak taraflardan biri Türk vatandaşıysa, genel olarak Türk hukuku uygulanma eğilimindedir.
Türkiye’de Boşanma Kararı Alan Yabancı, Vatandaşlığını Kaybeder mi?
Yabancı kişilerin Türkiye’de boşanması halinde, boşanmanın Türk vatandaşlığına etkisi olup olmayacağı sorusu sıkça gündeme gelir. Türk vatandaşlığı, evlilik yoluyla kazanılmışsa, evliliğin sona ermesi vatandaşlığı otomatik olarak sona erdirmez.
Ancak, evlilik yoluyla vatandaşlık kazanılabilmesi için en az 3 yıl evli kalınması gerekir. Eğer boşanma bu süreden önce gerçekleşirse, vatandaşlık başvurusu reddedilir. Bu nedenle yabancı kişilerin Türkiye’de boşanması, vatandaşlık başvurularını etkileyebilir.
Yabancı Eşin Velayeti Alması Mümkün mü?
Yabancı kişilerin Türkiye’de boşanması sürecinde çocuk varsa, en önemli başlıklardan biri velayet meselesidir. Türk Medeni Kanunu’nun 336. maddesine göre, evlilik devam ettiği sürece velayet ortak şekilde kullanılır.
Boşanma halinde ise mahkeme, çocuğun üstün yararını gözeterek velayeti anneye veya babaya verebilir. Taraflardan birinin yabancı olması velayeti almasına engel teşkil etmez. Mahkeme, çocuğun alıştığı çevre, eğitim durumu ve psikolojik gelişimi gibi unsurları değerlendirerek karar verir.
Yabancı Eş Çocuğu Yurtdışına Götürebilir mi?
Yabancı kişilerin Türkiye’de boşanması halinde velayet sahibi eşin çocuğu yurtdışına götürmesi mümkündür. Ancak bu durum, diğer ebeveynle olan kişisel ilişkiyi ortadan kaldırmamalıdır.
Eğer velayet sahibi yabancı eş, çocuğun diğer ebeveyniyle görüşmesini engelliyorsa, Türk mahkemesi bu durumu velayetin değiştirilmesi nedeni sayabilir. Türk hukuku, çocuğun her iki ebeveyniyle de sağlıklı bir ilişki kurmasını destekler.
Yabancıların Türkiye’de Boşanması İçin Avukat Tutması Zorunlu mu?
Her ne kadar boşanma davası şahsen de açılabilir olsa da, yabancı kişilerin Türkiye’de boşanması sürecinde avukatla temsil edilmesi tavsiye edilir. Özellikle yurtdışında yaşayan yabancılar için, dava süreci ve usul işlemleri uzmanlık gerektirir.
Avukat aracılığıyla:
- Tebligatlar usulüne uygun yapılır,
- Gerekli belgeler zamanında toplanır,
- Süreç hızlanır ve hatalar minimize edilir.
Türk mahkemelerinde etkili temsil için, uluslararası hukuk ve medeni hukuk bilgisine sahip boşanma avukatı tercih edilmelidir.
Türkiye’de Verilen Boşanma Hükmünün Yurt Dışında Tanınması
Yabancı kişilerin Türkiye’de boşanması sonrasında verilen boşanma kararının yurt dışında geçerli sayılabilmesi için ilgili ülke tarafından tanınması gerekmektedir. Tanıma işlemi, verilen kararın yabancı ülke hukuk düzeninde hüküm ve sonuç doğurabilmesi açısından büyük önem taşımaktadır.
Tanıma ve Tenfiz İşlemleri Nedir?
Türkiye’de verilen boşanma kararlarının başka bir ülkede geçerli olabilmesi için iki ayrı süreçten söz etmek gerekir: tanıma ve tenfiz.
- Tanıma, Türkiye’de kesinleşen boşanma kararının, ilgili yabancı ülke tarafından geçerli bir karar olarak kabul edilmesi işlemidir.
- Tenfiz, boşanma kararının yalnızca tanınmasıyla sınırlı kalmayıp, aynı zamanda yabancı ülkede icra edilmesini sağlayan bir yargı sürecidir.
Hangi Şartlarda Tanıma ve Tenfiz Mümkündür?
Yabancı kişilerin Türkiye’de boşanması sonucunda elde edilen mahkeme kararının yabancı ülkede tanınması için bazı hukuki şartların sağlanması gerekir:
- Boşanma kararı Türk mahkemelerince verilmiş ve kesinleşmiş olmalıdır.
- Karar kamu düzenine aykırılık teşkil etmemelidir.
- Taraflar ya da yasal temsilcileri tarafından ilgili yabancı ülkede tanıma ya da tenfiz başvurusu yapılmalıdır.
Konsolosluk Üzerinden Tanıma
Eğer boşanma kararı çekişmesiz nitelikteyse ve taraflar birlikte başvuruyorsa, tanıma işlemi Türk konsoloslukları aracılığıyla nüfus kütüğüne işlenebilir. Ancak nafaka, mal rejimi, velayet gibi çekişmeli unsurların bulunduğu durumlarda bu işlemler mahkeme kanalıyla yapılmalıdır.
Yabancı kişilerin Türkiye’de boşanması halinde, kararın yabancı ülkelerde tanınması için uzman bir hukukçudan destek alınması, sürecin hızlı ve usulüne uygun ilerlemesini sağlar.
Boşanma Sonrası Oturma, Çalışma ve Çocukla İlişki Hakları
Yabancı kişilerin Türkiye’de boşanması sonrasında ortaya çıkan hukuki sonuçlar, sadece kişisel statüyle sınırlı kalmayıp, aynı zamanda oturma izni, çalışma hakkı ve çocukla kurulan kişisel ilişki açısından da ciddi etkiler doğurmaktadır.
Boşanma Davası Sonrasında Oturma ve Çalışma İzni Durumu
Yabancı bir kişi, Türk vatandaşı ile evli olduğu dönemde oturma izni almışsa, boşanma sonrasında bu izin süresine göre iptal edilebilir veya dönüştürülebilir. Evliliğin en az üç yıl sürdüğü hallerde, boşanma sonrasında dahi Türkiye’de kalmak isteyen yabancı kişiye kısa dönem ikamet izni verilebilir.
Çalışma izni ise boşanma sonrası otomatik olarak sona ermez; ancak kişinin yeni bir işveren üzerinden veya bağımsız olarak yeniden başvuru yapması gerekir. Yabancı kişilerin Türkiye’de boşanması sonrası çalışma haklarını korumaları için gerekli yasal başvuruları zamanında yapmaları önem taşır.
Boşanma Davasında Çocukla Kişisel İlişki Hakkı
Yabancı kişilerin Türkiye’de boşanması halinde çocukla kişisel ilişki kurulması hakkı da mahkeme tarafından belirlenir. Türk Medeni Kanunu’na göre, çocukla kişisel ilişki düzenlemesi yapılırken çocuğun üstün yararı esas alınır. Velayet hakkı kendisine verilmeyen eşin çocukla görüşme gün ve saatleri mahkeme kararında açıkça belirtilir.
Karara aykırı davranılması halinde icra müdürlüğü aracılığıyla çocuk teslimi sağlanabilir ve gerektiğinde velayet değişikliği talep edilebilir.
Boşanma Davasında İhtiyati Tedbir ve Nafaka Talepleri
Yabancı kişilerin Türkiye’de boşanması sürecinde, dava açılırken veya dava devam ederken mahkemeden çeşitli ihtiyati tedbirlerin talep edilmesi mümkündür. Bu tedbirler, eşlerin haklarını ve ekonomik durumlarını dava süresi boyunca koruma altına almayı amaçlar.
Yabancı Kişiler İçin İhtiyati Tedbir Kararları
Türk Medeni Kanunu madde 169 uyarınca, boşanma davası devam ederken eşin ve çocukların geçimi için mahkeme tarafından tedbir nafakası kararı verilebilir. Ayrıca müşterek konutun kullanım hakkı, velayet düzenlemesi ve uzaklaştırma tedbirleri de aynı dava kapsamında talep edilebilir.
Yabancı kişilerin Türkiye’de boşanması sırasında mahkeme, tarafların mağdur olmaması için bu tür geçici kararları resen veya talep üzerine alabilir.
Yabancı Kişiler İçin Nafaka Türleri ve Şartları
Türkiye’de görülen boşanma davalarında üç temel nafaka türü bulunmaktadır:
- Tedbir Nafakası: Dava süresi boyunca, eşin ve çocukların yaşamını sürdürebilmesi için verilir.
- Yoksulluk Nafakası: Boşanma sonrası yoksulluğa düşecek olan, kusursuz veya daha az kusurlu tarafa bağlanır.
- İştirak Nafakası: Velayet hakkı kendisine verilmeyen eşin, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine katkıda bulunmasını sağlar.
Yabancı kişilerin Türkiye’de boşanması halinde de bu nafaka türleri geçerlidir. Mahkeme, tarafların gelir durumu ve sosyal koşullarını dikkate alarak hakkaniyete uygun karar verir. Nafaka alacaklısı tarafından icra takibi başlatılabilir, ödememe durumunda yaptırımlar uygulanabilir.
Yabancı kişilerin Türkiye’de boşanması mümkün müdür?
Evet, yabancı kişilerin Türkiye’de boşanması mümkündür. Türk Medeni Kanunu ve 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun kapsamında, yerleşim yeri Türkiye olan ya da Türkiye ile güçlü hukuki bağı bulunan yabancılar Türk mahkemelerinde boşanma davası açabilirler.
Türkiye’de boşanan yabancı uyruklu kişilerin kararı kendi ülkesinde geçerli olur mu?
Türkiye’de verilen boşanma kararı, ilgili yabancı ülkede tanıma ve tenfiz işlemlerine tabi tutulmadıkça kendi ülkesinde otomatik olarak geçerli sayılmaz. Bu nedenle, yabancı kişilerin Türkiye’de boşanması sonrası kendi ülkelerinde de geçerlilik için yasal süreci tamamlamaları gerekmektedir.
Türkiye’de boşanan yabancı kişi oturma iznini kaybeder mi?
Eğer oturma izni evlilik nedeniyle verilmişse, boşanma sonrası bu izin iptal edilebilir. Ancak evlilik üç yıldan uzun sürmüşse, ilgili yabancı kişi ikamet izni için yeniden başvuru yaparak Türkiye’de kalmaya devam edebilir.
Yabancı eş Türkiye’de boşanma davası açabilir mi?
Evet, yabancı eş, Türkiye’de yerleşim yeri bulunuyorsa veya eşlerden biri Türkiye’de yaşıyorsa, Türk mahkemelerinde boşanma davası açabilir. Bu durumda yabancı kişilerin Türkiye’de boşanması Türk hukuku çerçevesinde değerlendirilir.
Türkiye’de boşanma davası ne kadar sürede sonuçlanır?
Boşanma davasının süresi, davanın anlaşmalı mı yoksa çekişmeli mi olduğuna bağlıdır. Anlaşmalı boşanmalarda süreç 1-2 duruşmada tamamlanabilirken, çekişmeli boşanmalarda delillerin toplanması ve tanıkların dinlenmesi nedeniyle birkaç yıl sürebilir.
Türkiye’de boşanan yabancı eş çocuğun velayetini alabilir mi?
Mahkeme, çocuğun üstün yararını gözeterek karar verir. Taraflardan biri yabancı olsa dahi, velayet hakkı çocuğun ihtiyaçlarına ve bakım koşullarına göre belirlenir. Yabancı kişilerin Türkiye’de boşanması halinde de Türk Medeni Kanunu uygulanır.
Türkiye’de boşanma sonrasında yabancı eş nafaka alabilir mi?
Evet, Türk hukuku kapsamında, boşanma sonrası ekonomik olarak yoksulluğa düşecek olan yabancı eşe yoksulluk nafakası bağlanabilir. Ayrıca, dava süresince tedbir nafakası da talep edilebilir.
Türkiye’de verilen boşanma kararı hangi şartlarla başka ülkede tanınır?
Yabancı ülkede tanıma yapılabilmesi için kararın kesinleşmiş olması, tarafların savunma haklarının sağlanmış olması ve kararın kamu düzenine aykırı olmaması gerekir. Yabancı kişilerin Türkiye’de boşanması sonrası bu sürecin avukat desteğiyle yürütülmesi önerilir.
Türkiye’de boşanan yabancı eş çocuğu yurt dışına götürebilir mi?
Çocuğun velayeti yabancı eşe verilmişse ve mahkeme kararında yurt dışına çıkışa engel bir hüküm yoksa, çocuk yurt dışına götürülebilir. Ancak diğer ebeveynin kişisel ilişki hakkı korunmalıdır.
Türkiye’de boşanan yabancı eş mal paylaşımı davası açabilir mi?
Evet, yabancı kişilerin Türkiye’de boşanması sonrasında edinilmiş mallara katılma rejimi kapsamında mal paylaşımı talep edilebilir. Mahkeme, evlilik süresince edinilen malları, tarafların durumuna göre adil şekilde paylaştırır.
