Boşanma Davası Sırasında Çocuğun Velayeti Kime Verilir?
Boşanma davalarının çocuklar üzerindeki etkileri çocuktan çocuğa değişiklik göstermektedir. Boşanma davası sırasında geçici velayet konusu ise bu etkilerin tür ve şiddeti konusunda önem arz etmektedir. Şayet çoğu zaman anne baba boşanma davası sırasında çocuğun üstün çıkarından ziyade “çocuklar bende kalsın” mantığı ile dava dilekçesinde desteksiz çoğu zaman abartılmış ifadeler kullanmaktadırlar. Oysa boşanma davası genel itibari ile bir savaş değil süreçtir. Dolayısıyla velayet konusu çocukların boşanma davası sırasında korunmaya değil aksine daha açık olmalarına ihtiyaç vardır.
Anne ve babaların çocuklarının duygusal ve psikolojik ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak çocuklarıyla daha açık bir iletişim, destek ve birlik sağlamaları, bu etkileri azaltmada önemli bir rol oynar. Boşanma sürecinin en azından çocuklar için iyi yönetilmesi, çocukların daha sağlıklı ve mutlu bir şekilde büyümelerine katkıda bulunabilir ve boşanma davası sırasında geçici velayet konusunda çocuğu daha da rahatlatabilir.
Mahkeme tarafından da öncelikle çocuğun üstün yararı göz önünde bulundurulacaktır. Mahkeme tarafından çocuğun yaşı, ruhsal durumu, maddi durumu ve hangi ebeveyne daha yokun olduğu gibi durumlar birlikte değerlendirilerek bir karar verilerek boşanma davası sırasında geçici velayet konusunda bir karar verilecektir. Burada çocuğun yaşı hususu ayrıca incelenmelidir, şayet çocuğun yaşı durumuna göre çocuk pedagog tarafından dinlenerek fikri sorulacaktır. Ancak çocuğun çok küçük olması halinde (0-6 yaş) çocuk dinlenmeksizin bir karar verilecektir. Şimdi bu durumları teker teker inceleyelim. Boşanma davası sonunda çocuğun velayetinin kime verileceği hususunda detaylı bilgi edinmek için “Boşanma Çocuğun Velayeti Kime Verilir?” konulu makalemizi inceleyebilirsiniz.
Boşanma Davasında Çocuğun Yaşı ve Velayet
Yukarıda da bahsettiğimiz üzere çocuğun yaşı boşanma davası sırasında geçici velayet konusunda öncem arz etmektedir. Burada mahkemece incelenecek durum çocuğun yaşından ziyade aslında çocuğun boşanma davasını anlayabilecek bir olgunlukta olmasıdır. Küçük çocukların velayeti genellikle annelerine verilir, çünkü küçük çocuklar annelerine daha fazla bağımlıdır. Ancak boşanma davasını anlayabilecek bir olgunlukta olan çocuklarda çocuğun fikri uzman bir pedagog aracılığı ile sorulmaktadır.
Boşanma Davasında Çocuğun Yaşça Küçük Olması Halinde Velayet
Çocuğun yaşının olay ve olguları anlayamayacak kadar küçük olması halinde mahkemece verilecek karar çoğunluk ile anneden yana olsa da bu durumun bazı istisnaları mevcuttur. Şayet her ne kadar bir çocuk anne şefkatine daha çok ihtiyaç duymakta ise de annenin haysiyetsiz hayat sürmesi, bağımlılıklarının olması gibi durumlarda çocuğun üstün yararı gözetilecek ve boşanma davası sırasında geçici velayet baba üzerine bırakılacaktır. Boşanma davası açılmadan önce boşanma avukatı ile görüşülerek gerekli delillerin toplanması önem arz etmektedir.
Boşanma Davasında Çocuğun Yaşça Büyük Olması Halinde Velayet
Müşterek çocuğun boşanma davasının olay ve sonuçlarını anlayabilecek bir yaşta olması halinde durum küçük çocuklara nazaran daha farklıdır. Burada mahkeme her şeyden önce uzman bir pedagog aracılığı ile çocuğu dinletecek ve çocuğun velayet hakkındaki ifadeleri boşanma davası sırasında geçici velayet hususunda önemli bir rol oynayacaktır. Elbette boşanma davasının konusu ve eşlerden birinin hayat tarzı maddi durumu gibi unsurlar da mahkeme tarafından dikkate alınacak ve boşanma davası sırasında geçici velayet hususunda çocuğun üstün yararı gözetilecektir.
Anne ve babalar, çocuklarıyla boşanma hakkında açık ve dürüst bir iletişim sürdürmelidir. Çocukların duygularını ifade etmelerine ve sorularını sormalarına izin verilmeli ve fikirleri önemsenmelidir. Boşanma davası en çok çocuklar için zorlu bir süreçtir. Özellikle çekişmeli boşanma davalarında anne ve babalar çocukları kendilerinin haklılığı konusunda ikna etme çabası içerisine girmektedirler. Oysa çocuklar kimin haklı olduğuna değil çoğu zaman onlar için birlikte olup olmadığınız ile ilgilenmektedirler. Bir çocuk psikoloğu veya danışmanı, çocukların duygusal ihtiyaçlarını karşılamalarına yardımcı olabilir. Ayrıca ebeveynler, çocuklarının refahı için iş birliği yapmalı ve çocukların bakım ve gözetimi hususunda hem maddi hem manevi olarak ortaklık sürdürmelidir.
Boşanma Davası Sırasında Çocuğun Yanında Kalmasını İsteyen Eş Ne Yapmalıdır?
Her şeyden önce boşanma davası sırasında çocuğun yanında kalmasını isteyen eş, boşanma avukatı ile iletişime geçerek boşanma davasını yürütmelidir. Şayet boşanma davası sürecinin en başından itibaren, dilekçeler ve deliller boşanma davası sırasında geçici velayetin alınması için hazırlanmalı ve sunulmalıdır.
Ancak bilinmelidir ki boşanma davası devam ettiği sürece boşanma davası sırasında geçici velayet üzerine olamayan eş her zaman geçici velayeti yazılı ve sözlü olarak talep edebilmektedir. Elbette talebin kabulü için yeni beyanlar sunulması ve bunların ispatı gerekmektedir.
Boşanma Davası Sırasında Çocuk Hangi Eşin Yanında Kalır?
Genel olarak Türk aile yapısı gözetildiğinde boşanma davası sırasında geçici velayetin anne üzerine bırakılacağı varsayılmaktadır. Ancak günümüz çağında modern aile yapısı da gözetildiğinde boşanma davalarında velayet konusu daha komplike hale gelmiştir. Şayet günümüzde annelerin evde kalıp çocuk bakma gibi bir durumu genellikle olmayıp, onlar da çalışma hayatına katılmışlardır.
Dolayısıyla mahkeme eşlerin çalışma durumunu da göz önüne alacaktır. Şayet müşterek çocuğun velayeti çok yoğun çalışan bir anneye değil çocuk ile daha fazla ilgilenebilecek rahat çalışma saatleri olan babaya verilebilmektedir. Boşanma davası sırasında geçici velayet konusunda bir diğer hususta eşlerin yaşam tarzıdır. Çocuğun olumsuz etkilenebileceği varsayılarak stresli bir hayatı olan yahut kötü alışkanlıkları olan eş değil diğer eş mahkemenin tercihi olacaktır. Ortak velayet hakkında “Ortak Velayet ve Şartları” makalemizi okuyarak bilgi edinebilirsiniz.
Boşanma Davasında Mahkeme Çocuğun Hangi Eşin Yanında Kalacağını Nasıl Belirler?
Anlaşmalı boşanma davalarında eşler çocuğun velayetinin kime verileceğine dair anlaşma yapabilirler. Halihazırda anlaşmalı boşanma davaları çok hızlı sürdüğünde boşanma davası sırasında geçici velayet konusu genelde gündeme gelmemektedir. Ancak çekişmeli boşanma davası sırasında geçici velayet konusunda çoğunlukla eşler anlaşmaya varamazlar. Böyle bir durumda hâkim çocuğun üstün yararını da gözeterek geçici velayete ilişkin bir karara varacaktır. Çocuğun üstün menfaatin belirlenirken; sağlık, eğitim, ahlak ve güvenlik olmak üzere birtakım konular irdelenmektedir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Esas: 2017/2-2486 Karar: 2018/1148 Kararında bu durum şu şekilde izah edilmiştir.
“Velayet kamu düzenine ilişkin olup bu hususta ana ile babanın istek ve beyanlarından ziyade çocuğun menfaatlerinin dikkate alınması zorunludur. Buna göre velayete ilişkin değerlendirme yapılırken göz önünde tutulması gereken temel ilke çocuğun “üstün yararı”dır. TMK’nın “Velayetin Kapsamı” başlıklı 339. maddesinin birinci fıkrasındaki; “Ana ve baba, çocuğun bakım ve eğitimi konusunda onun menfaatini göz önünde tutarak gerekli kararları alır ve uygularlar…” şeklindeki yasal düzenleme ile, aynı Kanunun “Çocuğun fiil ehliyeti” başlıklı 343. maddenin birinci fıkrasındaki; “Velâyet altındaki çocuğun fiil ehliyeti, vesayet altındaki kişinin ehliyeti gibidir…” yönündeki hüküm ile “Koruma Önlemleri” başlıklı 346. maddesindeki “Çocuğun menfaati ve gelişmesi tehlikeye düştüğü takdirde, ana ve baba duruma çare bulamaz veya buna güçleri yetmezse hâkim, çocuğun korunması için uygun önlemleri alır.”
Boşanma Avukatının Boşanma Davası Sırasında Geçici Velayette Etkisi
Her boşanma davası, konusu ve olay örgüsü birbirinden farklıdır. İnsanlar genel itibari ile internetten buldukları makaleler ile boşanma davası açabileceklerini ve yürütebileceklerini düşünseler de dava açıldıktan sonra hak kayıpları yaşamaya başladıklarında bir boşanma avukatı ile görüşme sağlamaktadırlar. Ancak çoğu zaman çok geç olmakta ve dava kaybedilmektedir. Aynı durum boşanma davası sırasında geçici velayet konusunda da geçerlidir. Boşanma avukatları birçok dava ve olay görmelerindeki tecrübelerine dayanarak mahkemenin nasıl bir karar verebileceğini daha dava açmadan öngörmekte ve delillerini ona göre sunmakta ve toplamaktadır. Bu nedenle iyi bir boşanma avukatı ile birlikte çalışmanızı tavsiye etmekteyiz.
Sık Sorulan Sorular
Ortak velayet için tarafların anlaşmalı boşanma türünü seçmeleri gerekeceğinden çekişmeli boşanma davalarında ortak velayet hükmü uygulanamayacaktır.
Annenin haysiyetsiz bir hayat süremesi, şiddete meyilli olması yahut uyuşturucu ve aşırı alkol kullanımı hallerinde çocuğun yaşı küçük de olsa anneye velayet verilmemektedir.
Bu hususta bir yaş sınırı olmamakla beraber 0-3 yaş aralığındaki çocukların anne sütüne ve bakımına muhtaç olduğu gözetildiğinde aykırı bir durum olmadığı takdirde velayet babaya verilmemektedir. 3 yaş üstü çocuklarda ise baba velayeti alabilmektedir.
