Boşanma davası, psikolojik olarak zor bir süreç olmasının yanısıra eşler arasındaki mal paylaşımı açısından da oldukça hassas ve dikkat isteyen bir dönemdir. Bu dönemde özen gösterilmediği ve dikkatsiz davranıldığı zaman psikolojik kayıplarla birlikte maddi kayıplar da yaşanabilir. Özellikle boşanma davasında kadına ait mallar konusunda, gelenekler, yanlış bilinenler ve karışıklıklar, hak kayıplarına yol açabilir. Türk Medeni Kanunu (TMK) bu konuda detaylı düzenlemeler içerir ve eşlerin malvarlığının hangi rejime göre paylaştırılacağı bu düzenlemelere göre belirlenir.
Evlilikte Geçerli Olan Yasal Mal Rejimi Nedir ve Kişisel Olarak Kadına Ait Olan Mallar Nasıl Belirlenir?
TMK m. 202’ye göre, aksi kararlaştırılmadıkça evlilikte geçerli olan yasal mal rejimi edinilmiş mallara katılma rejimidir ve eşler bu edinilmiş mallara elbirliği halinde maliktirler. Bu rejimde mallar ikiye ayrılır:
1.1. Edinilmiş Mallar: Evlilik süresince kadın eş, erkek eş veya her ikisi tarafından birlikte elde edilen ve boşanma sürecinde paylaşım kapsamında olan mallardır.
1.2. Kişisel Mallar: Şahsi olarak kadının mülkiyetine dahil ve boşanma davası sırasında paylaşılmayan kadında kalacak olan mallardır.
Bu ayrım, boşanırken mal paylaşımı aşamasında kadının hangi mallar üzerinde tek başına hak sahibi olarak kalacağını, hangi malların eşler arasında paylaşım konusu olacağını belirler.
Kadına Ait Kişisel Mallar Nelerdir?
Türk Medeni Kanunu 220. maddesinde kadının kişisel malları maddeler halinde tahdidi olarak sayılmıştır. Bu malları şu şekilde açıklayabiliriz;
2.1. Evlilik Öncesi Mallar: Evlilikten önce satın alınan (örneğin: ev, araba, arsa), ya da satış dışı başka bir yolla sahip olunan mallar kadının kişisel malıdır.
2.2. Miras ve Bağış Yoluyla Edinilen Mallar: Evlilik sürecinde dahi kazanılsa miras veya bağışla yani karşılıksız edinilen mallar kadının kişisel maldır.
2.3. Manevi Tazminat Alacakları: Kişilik haklarının ihlali veya manevi zarara yol açan haksız fiillerden kaynaklanan zararlardan doğan manevi tazminat alacakları kadının kişisel malıdır.
2.4. Kişisel Kullanım Eşyaları: Kıyafet, mücevher, aksesuar gibi kadının kişisel olarak kullanımına ait olan eşyalar kadının kişisel malıdır.
2.5. Kişisel Malın Yerine Geçen Değerler: Evlilik öncesi malın satılması sonucu elde edilen parayla satın alınan yeni mal da kadının kişisel mal sayılır. Örnek vermek gerekirse: Evlilik öncesi alınmış bir evin satılıp yerine araba alınması halinde, bu araba da kadının kişisel malıdır.
Edinilmiş Malların Boşanma Davasında Paylaşımı
Edinilmiş mallar, evlilik süresince eşlerin ortak olarak elde ettikleri malvarlığı değerleridir. TMK m. 219’a göre: Maaş ve diğer iş gelirleri, sosyal güvenlik ve emeklilik hakları, evlilik süresince alınan taşınır ve taşınmazlar, yatırım ve faiz gelirleri edinilmiş mallara örnek olarak sayılmıştır. TMK m. 219’da verilen örnekler tahdidi olarak sayılmamış olup bunlara ek olarak edinilmiş mal kapsamında değerlendirilecek başka hususlar da vardır.
Bu kapsamda kıdem tazminatı, ikramiye ve primler, yol-yemek-yakacak gibi işveren yardımları, kâr payı ödemeleri, kullanılmayan yıllık izin ücreti, tarım ürünlerinden elde edilen gelirler, edinilmiş mala ait paraların faiz gelirleri, edinilmiş mala dahil taşınmazlardan elde edilen kira bedelleri ile evlilik içinde ortaya çıkan lisans, telif ve patent gelirleri de edinilmiş mal niteliği taşır.
Burada bir hususa dikkat çekmek gerekir: Genel kural olarak, gelir niteliğinde olan her türlü kazanç ve edinim edinilmiş mal sayılmaktadır. Kişisel malların da bizzat kendisi kişisel mal kabul edilmektedir. Fakat bu kişisel mallardan elde edilen gelirler edinilmiş mal olarak kabul edilmekte ve boşanırken paylaşıma dahil olmaktadır.
Boşanmada mal paylaşımı yapılırken, her eş diğerinin edinilmiş mallarının yarısı üzerinde katılma alacağı hakkına sahiptir. Örneğin; evlilik sırasında alınan ve kadının adına kayıtlı bir ev, edinilmiş mal sayılır ve diğer eşin de yarı oranında katılma hakkı vardır.
Mal Rejimi Sözleşmesinde Hangi Rejimler Seçilebilir ve Mal Rejimi Sözleşmesi Neden Yapılır?
Evet, sağlanabilir. Eşler, noter aracılığıyla mal rejimi sözleşmesi yaparak yasal mal rejimi olan ”edinilmiş mallara katılma rejimi” yerine mal ayrılığı veya paylaşmalı mal ayrılığı rejimini seçebilir. Kadınların yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimi yerine farklı bir rejimi seçmelerinin altında çeşitli sebepler ve endişeler bulunmaktadır. Öncelikle ekonomik bağımsızlık kaygısı önemli bir etkendir.
Özellikle çalışmayan ya da eşinin gelirine bağımlı olan kadınlar, boşanma halinde hak kaybı yaşamamak için mal ortaklığı rejimini tercih edebilirler; böylece eşin elde ettiği tüm gelir ve mallarda doğrudan pay sahibi olurlar. Bunun yanında, bazı kadınlar eşlerinin ticari faaliyetleri veya borçlarından dolayı sorumluluk altına girmek istemediklerinden mal ayrılığı rejimini seçerek kendilerini koruma altına almayı hedeflerler.
Aynı şekilde kendisine ait malların paylaşılmasını istemeyen kadınlar da yine mal ayrılığı rejimine yönelir. Bazı kadınlar ise boşanma ihtimalini de evlenmeden önce düşünerek haklarını baştan güvenceye almak için mal rejimi sözleşmesi yapmayı tercih edebilirler. Bu ihtimallerden başka, kimi durumlarda örf adet hukukundan kaynaklanan sebepler de devreye girer; ekonomik olarak güçlü olan tarafın ailesi, genellikle mal ayrılığı rejiminin seçilmesini isteyebilir. Tüm bu nedenler ve başka nedenlerle kadınlar hak kaybı yaşamamak ve kendilerini güvence altına almak için mal rejimi sözleşmesi yapabilirler.
Kredili Alınan Mallarda Paylaşım Hesabı
Bir mal evlilikten önce alınmış olsada, kredisinin bir kısmı evlilik içinde ödendiyse, ödenen kısım edinilmiş mal sayılır. Örnek vermek gerekirse; 1.000.000,00 TL değerindeki arabanın 800.000,00 TL’lik kredisi evlilikte ödenmişse, sadece bu 800.000,00 TL paylaşılır.
Boşanma Sürecinde Mal Kaçırmanın Önüne Nasıl Geçilebilir?
Bazı eşler boşanma sürecinde diğer eşten mallarını kaçırmak için mallarını başkalarına devretmeye çalışabilir. Bu gibi hallerde boşanma davasından önce ve boşanma davası sırasında mahkemeden ihtiyati tedbir talep edilerek satış veya devrin önüne geçilebilir. Aksi halde, boşanmada mal paylaşımı sürecinde büyük hak kayıpları yaşanabilir. Bunun önüne geçmek için bir boşanma avukatından destek alabilirsiniz.
Yurtdışında Boşandım Türkiye’de Mal Paylaşımı Nasıl Yapılabilir?
Yurt dışında boşanan eşlerin Türkiye’de mal paylaşımı yapabilmesi için önce boşanmanın Türkiye’de tanınması için tanıma davası açılması gerekir. Tanıma kararı alınmadığı sürece, eşler Türkiye’de evli kabul edildiğinden mal rejiminin tasfiyesi de yapılamaz. Tanıma işlemi tamamlandıktan sonra mal rejimi tasfiyesi davası açılıp görülebilir. Bu davaları açmak ve hak kayıpları yaşamadan ilerletmek için bir boşanma avukatından destek alabilirsiniz.
Boşanma davasında kadına ait mallar nelerdir?
Evlilik öncesi mallar, TMK m.219’da sayılmıştır. Miras ve bağışla edinilen mallar, kişisel kullanım eşyaları ve manevi tazminatlardır.
Düğünde takılan altınlar kime aittir?
Kadına takılan altınlar Yargıtay kararlarında da sıkça karar verildiği üzere kadına aittir. Düğünde erkek üzerine takılan ziynet eşyaları da kadına aittir.
Evlenmeden önce alınan ancak kredisi evlilikte ödenen mallar nasıl paylaşılır?
Kredinin evlilik içerisinde ödenen kısmı edinilmiş mal sayılır ve boşanırken bu ödenen kısım paylaşılır.
Boşanma davasında mal kaçırma nasıl engellenir?
Mahkemeden ihtiyati tedbir kararı alınarak engellenir.
Boşanma davasında kadının hakları nelerdir?
Nafaka, tazminat, kişisel eşya, velayet ve aile konutu hakları örnek olmak üzere birçok hakkı vardır. Kendi boşanma sürecinizde haklarınızı kaybetmemek için bir boşanma avukatına danışmanızı tavsiye ederiz.
