Haksız rekabet sonucunda maddi tazminat davası açmak konusunda hukuk sistemimizde önemli unsurlar vardır. Öncelikle haksız rekabet ticari yaşamda dürüstlük kurallarını bozan ve adil olmayan yollarla avantaj sağlamak demektir. Bir işletme, diğer bir işletmeye karşı haksız avantaj sağlayan yolları seçiyorsa bu şekilde tanımlanır. Hukuk kurallarına göre bu tür davranışlar ticarette dürüstlük ve adalete aykırı görülür. Rakip firmalar arasında eşit rekabeti engelleyici ve bozucu nitelikteki davranışlar haksız rekabet durumu yaratır. Haksız rekabet sonucu maddi tazminat davası ve diğer davalar hakkında detaylı bilgileri bu yazımızda bulabilirsiniz.
Haksız Rekabet Nedir?
Haksız rekabet eylemi ile ilgili hukuki düzenlemeler 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 54. ve 63. maddeleri arasında yer alır. Bu hükümlere göre haksız rekabet dürüstlük kurallarına aykırı reklamlardan başlayarak bir dizi eylemi ifade eder. Bu fiiller, TTK’nın 55. maddesinde 6 ana başlık altında sınırlayıcı olmayarak sayılır. Haksız rekabet yapanların bu davranışlarından kaynaklanan hukuki ve cezai sorumlulukları bulunmaktadır. Haksız rekabetle mücadele, genellikle yasal düzenlemeler ve fikri mülkiyet haklarına dayalı hukuki önlemleri içerir. İşletmeler arasında haksız rekabete yol açan durumların varlığı halinde maddi ve manevi tazminat davaları açılabilir.
Hangi Olaylar Haksız Rekabete Neden Olur?
Haksız rekabette yol açan fiiller, ticarette dürüstlük ve adalete aykırı olup rakipler arasında eşit rekabeti engelleyici veya bozucu niteliktedir. Örneğin başka bir markanın logosunu taklit ederek müşterileri yanıltma haksız rekabete girer. Bu şekilde tüketicilerin orijinal ürünle ilgili yanlış anlamaya düşmesi adil rekabeti bozmasının yanı sıra tüketicinin korunmasını gerektirir. Başka bir işletmenin patent, tescil marka veya tescilli tasarımlarına izinsiz olarak müdahale etmek veya bunları kullanmak haksız rekabete yol açar. Türk Ticaret Kanunu’nun ilgili maddelerinde belirtilen hususlara göre şu filler haksız rekabet kapsamına alınır:
- Dürüstlük ilkesine aykırı olan reklamlar
- Hileli satış yöntemleri sergileyen davranışlar
- Sözleşmeyi ihlal etmek
- İnsanların iş ürünlerini izinsiz kullanma
- İş sırlarını hukuka aykırı yollarla ifşa etmek
- İş koşullarının ihlal edilmesi
- Dürüstlük kuralını bozan işlem şartlarını kullanmak
- Kendisine ait olmayan diploma göstermek
- Başkasına ait ödül veya meslek adı kullanmak
- Satış kampanyaları hakkında gerçek olmayan açıklamalar yapmak
- Kendisine emanet edilen hesaptan yetkisi olmadan yararlanmak
- Başka bir şahsa ait pazarlamayı devralıp kullanmak
Ticari işletmeler arasında haksız rekabet sadece ürün imalatında ve pazarlamasında yaşanmaz. Aynı zamanda fiyat belirlemede, indirim ve benzeri kampanyalarda da haksız rekabete yol açan durumlarla karşılaşılabilir. Örneğin bir firma, rakiplerini bilinçli bir şekilde zarara uğratacak şekilde fiyatlarını düşürerek pazarı ele geçirmeye çalışabilir. Bu durumda haksız rekabet hususu devreye girer.
Haksız Rekabet Sonucunda Açılabilecek Davalar
Haksız rekabet sonucu dava açmak isteyenler için farklı hukuki yollar mevcuttur. Ticari sektörde haksız rekabetle mücadele, genellikle yasal düzenlemeler ve fikri mülkiyet haklarına dayalı hukuki önlemleri içerir. Haksız rekabet davaları işletmelerin itibarını korumak, adil rekabeti sağlamak ve tüketicileri korumak amacıyla yürütülen önemli hukuki süreçlerdir. Bu noktada açılacak davalar haksız rekabetin türüne ve oluşan duruma göre değişiklik gösterir. Genel olarak haksız rekabet sonucunda şu davalar açılabilir:
- Haksız rekabetin tespit davası
- Haksız rekabetin men’i davası
- Haksız rekabetin ref’i davası
- Haksız rekabette maddi tazminat davası
- Haksız rekabette manevi tazminat davası
Bu davalar, haksız rekabet olayının meydana getirdiği duruma göre açılabilecek hukuk davalarıdır. Öte yandan haksız rekabet halinde şirketler arasındaki mağduriyete göre ceza davaları da açılabilir. Eğer haksız rekabetten zarar gören kişiler savcılık nezdinde şikayette bulunurlarsa ceza davası açılır. Cezai sorumluluk, iki yıla kadar hapis ve adli para cezası istemiyle açılır.
Haksız Rekabet Tespit Davası
Haksız rekabette tespit davası, ticari açıdan zarar gören bir durum yaşandığında açılabilecek ilk davadır. Çünkü iddia edilen rekabetin haksız nitelikte olup olmadığının hukuki açıdan belirlenmiş olması gerekir. Haksız rekabet tespit davası sayesinde rekabetin içeriği ve olayın detayları incelenip araştırılır. Tespit davasında haksız rekabetin ne kadar büyüklükte zarar yarattığına bakılmaz. Bu aşamada sadece fiilin niteliği incelenir ve haksız rekabet tespiti yapılır. Bu, ilerleyen süreçte men davası ve tazminat davası gibi hukuki yollarda öncü dava niteliğindedir. Tespit davası ile verilecek karara göre maddi tazminat davası açılıp açılmama durumu netleşir. Eğer haksız rekabet tespit edilirse, mağdur kişiler men davası açabilir.
Haksız Rekabetin Men’i Davası
Haksız rekabet men davası, mahkemenin haksız rekabeti tespit etmesinden sonra açılan davalardandır. Bu dava, haksız rekabetin olması, devam etmesi veya devamlı olarak tekrar etmesi durumunda açılır. Haksız rekabetin tekrarlaması gibi durumlarda açıldığı için davada herhangi bir zamanaşımı şartı uygulanmaz. Çünkü haksız rekabetin fiili olarak devam etmesi zamanaşımı süresini iptal eder. Haksız rekabetin men’i davası, öncü olmadığı gibi önleyici nitelikli bir davadır.
Haksız rekabetten dolayı ilerde oluşabilecek zararları önlemek için haksız rekabetin men’i davası açılır. Bu davada verilecek önleme kararı sayesinde ticari faaliyetlere müdahale edilebilir. Bu yönüyle tespit davasından farklı bir özelliğe sahiptir. Haksız rekabetin men’i davasında verilen karar, geçmişi etkilemez. Bu kapsamda verilen kararlar güncel olarak uygulanır ve rekabeti günümüzde durdurur.
Haksız Rekabetin Ref’i Davası
Haksız rekabette ref’i davası, oluşan maddi zararın ortadan kaldırılması ve eylemin sonuçlarını gidermek amacıyla açılır. Haksız rekabet yanlış beyanlarla yapılmışsa bunların düzeltilmesine karar verilir. Ancak haksız rekabete yol açan durumda tecavüzün önlenmesi için kaçınılmazsa haksız rekabetin işlenmesinde etkili olan malların imhası gerçekleştirilir. Bu dava yoluyla haksız rekabet unsuru tamamen ortadan kaldırılması amaçlanır.
Haksız Rekabet Sonucunda Maddi Tazminat Davası Açılır Mı?
Haksız rekabet sonucunda maddi tazminat davası en sık açılan dava türlerinden biridir. Hukuka göre haksız rekabet tespit edilmesinden sonra bu eylemden zarar gören kişiler, zararlarının giderilmesi amacıyla maddi tazminat davası açabilir. Kanuna göre tazminat olarak haksız rekabet sonucunda davalının elde etmesi görülen menfaatin karşılığına hüküm verilebilir. Maddi tazminatta esas alınması gereken kıstas, “haksız rekabet sonucu davalının elde etmesi mümkün görülen yararın karşılığı” olabilir. Haksız rekabet sonucu ekonomik menfaatleri zarar gören kişiler maddi tazminat davası açabilir.
Haksız Rekabet Manevi Tazminat Davası
Haksız rekabette manevi tazminat davası, kişilik haklarının ihlal edildiği durumlarda talep edilen bir hukuk yoludur. Haksız rekabette de kişilik haklarına zarar gelebileceği için manevi tazminat talep edilebilir. Kişinin haksız rekabet yüzünden uğradığı zararların manevi yönden tazmin edilmesi için bu yol seçilir. Bu tür davalarda hakimin manevi tazminata hükmedebilmesi için haksız rekabetin oluşturduğu manevi zararın varlığı incelenir.
Haksız Rekabette Açılabilecek Davaların Hukuki Dayanağı
Haksız rekabet davaları Türk Ticaret Kanunu kapsamında düzenlenmiştir. Bu kanunda çeşitli davalar başlığı altında 56. maddede haksız rekabet konulu davalar yer alır. İlgili maddede haksız rekabetten dolayı zarar gören kişinin hangi davaları açacağı tek tek belirtilir. Ayrıca manevi tazminat konusu Türk Borçlar Kanunu’nda da düzenlenmiştir. Haksız rekabet sonucu maddi tazminat davası açılabilir.
Ayrıca Bakınız: Ecrimisil Davası Nasıl Açılır?
