Paydaşlar arasında ecrimisil davası kötü niyetli kişinin zilyet eşyasını kullanılması sebebiyle ödemesi gereken kullanım karşılığının talep edilmesi ile açılır. Paydaşların ecrimisil talep edebilmesi için kanunen intifadan men şartlarını yerine getirmesi gerekmektedir. Bu doğrultuda intifadan men koşulunun ne anlama gelip hangi koşullarda gerçekleştiğini bilmek gerekmektedir. Ecrimisil kuralları Yargıtay uygulamaları ile gerçekleşen kurallardır. İntifadan men şartı ve intifadan men şartlarının aranmadığı durumlar, Yargıtay kararlarına göre ele alınmaktadır.
Yargıtay, uygulamalarında paylı malın doğal ya da hukuki ürün gerektirmesi, taşınmazda hak iddia etmesi ve diğerinin paydaşlığının kabul edilmemesi, belediye ve hazine gibi kamu kurumlarının davalısıyla paydaş oldukları mallarla kayyımla idare edilen mallar için ecrimisil talebi mümkündür. El atmanın önlenmesi, ecrimisil, ortaklığın giderilmesi gibi davalar, intifadan men şartlarının istisnasıdır. Bu durumların hepsi intifadan men şartının gerçek istisnası konumu taşımamaktadır.
Bir taşınmaz üzerinde birden fazla hak sahibi varsa mülkiyetten söz edilebilir. Bu mülkiyetler paylı mülkiyet ve elbirliği mülkiyet olarak iki farklı şekilde incelenebilmektedir.
Türk Medeni Kanunu madde 693’te paydaşlardan her birinin diğer paydaşlarını hakları ile bağdaştığı derecede paylı malı kullanabilmesi ve o maldan faydalanabilmesi düzenlenmiştir. Paylı mülkiyete konu olan malın paydaşlarından biri ya da birkaçı tarafından haksız olarak kullanılması durumu söz konusu olabilir. Doktrinde ve Yargıtay kararlarında yer alanlara göre paydaşlar arasında haksız kullanımın meydana gelmesi ve haksız kullanım tazminatının yani ecrimisilin talep edilebilmesi için intifadan men koşulu söz konusu olmalıdır. Ecrimisil ile ilgili kurallar uygulama tarafından geliştirilen kurallardır. Bu yüzden intifadan men şartı ve intifadan men şartının aranmaması gibi durumlar Yargıtay kararları ile düzenlenmiştir. Fakat bu hallerin tümü intifadan men şartının istisnası niteliği taşımamaktadır. Yargıtayın karar ve uygulamaları ile ortaya çıkan istisna durumların bazıları intifadan men koşullarının gerçekleşme biçimleri olarak da nitelendirilebilmektedir. İntifadan men istisnalarından bazıları ecrimisil talebi olarak geçmemekte ve menfaat devri olarak kabul edilmektedir.
Paydaşlar arasında Ecrimisil Davası İçin İntifadan Men Şartı
Yargıtay uygulamalarında paydaşların ecrimisil talep edebilmesi için inrifadan men şartının aranması zorunludur. Söz konusu doktrinde yer alana göre oybirliğiyle kabul edilmiş bir durum değildir. Tartışmanın emeli esas alınarak haksız kullanılan ziyletlin ne zaman başladığı, bir paydaşın kullanım hakkının diğer paydaşların hakkıyla ne şekilde bağdaştığı hakkında incelemeler gerçekleşmelidir.
Türk Medeni Kanunu madde 693’e göre paydaşlardan biri diğer paydaşların haklarıyla bağdaşıyorsa paylı malı kullanabilmekte ve bu malden diledikleri gibi faydalanabilmektedirler. Doktrinde yer alan fikre göre bir paydaş diğer paydaşların mal üzerinde sahip olduğu paylarını bilerek paylı malın tümünü kullanıyorsa bu durum Türk Medeni Kanunu’nda yer alan 693’te yer alan hükümlere uygun değildir.
Paylı mülkiyette paydaşların mülkiyet hakkı, paylı malın tümünde geçen bir mülkiyet hakkıdır. Paylı malda payı olan tarafların paylı malda payları olduğunu bilmelerine karşın kullanmaları için bir gerekçe teşkil etmemektedir. Paydaşlardan biri paylı malı tümüyle kullanıyorsa bu durum Türk Medeni Kanunu madde 693’te yer alan hükme göre diğer pay sahibi kişilerin haklarıyla bağdaştığı müddetçe mümkün olmaktadır. Paydaşlardan her biri paylı malı tümüyle kullanıyorsa diğer paydaşların haklarını ihlal etmiş olmaktadır. Bu durumda paydaşlardan biri paylı malı diğer paydaşların rızası olmadan kullanıyorsa bu durumda intifadan men şartı aranmadan ecrimisil talep edilebilmektedir.
Her bir paydaşın paylı malı bölünmeye müsait olmayan fiili kullanım yetkisi mevcuttur. Bu durumda intifadan men edilmeyen pay sahibi kişinin haksız zilyet sayılarak kendisinden ecrimisil talep edilmesi kanuna göre mümkün değildir. Paylı mülkiyet olan evde paydaşların biri diğer paydaşlar duruma rıza göstermeyene ya da müdahale etmeyene kadar bu konutta oturabilmektedir. Paydaşlardan biri itiraz ederse bu durumda intifadan men şartı gerçekleşir.
İntifadan Men ŞartIarı Nelerdir
Paydaşlar arasında ecrimisil davası konusunda en çok merak edilen bir diğer durum intifadan men şartlarıdır. Yargıtay uygulamalarına göre kural olarak paydaşlar intifadan men edilmediği müddetçe birbirlerinden ecrimisil talep edememektedirler. Bu durumda intifadan men şartının ada açıklığa kavuşturulmadı gerekmektedir. Paydaş, taşınmazdan yararlanmak istiyor ve bu durumda diğer paydaş veya paydaşlara bildiriyorsa bu intifadan men anlamı taşır. İntifadan men şartlarının yerine gelmesi için fiili bir mene gerek yoktur. İntifadan men, haksız zilyet kullanan paydaşa karşı diğer paydaşlar tarafından zor kullanma anlamı taşımamaktadır.
Davacı olan taraf, intifadan men durumunu mutlaka ispatlamalıdır. İntifadan men, bir şekle tabi olmayıp herhangi bir delille kanıtlanabilmektedir. Maddi bir durum olup intifadan men ihtar yoluyla da gerçekleşebilen bir durumdur. Paydaşlar arasında gerçekleşen intifadan men, her şekilde ispatlanabilen bir durum olduğundan yazılı bir ihtara ihtiyaç duyulmamaktadır. Fakat bildirim noter aracılığıyla gerçekleşirse ispat daha kolay hale gelir. Paylı mülkiyette paydaşlar arasında ecrimisil davası intifadan men koşulunun gerçekleştiği andan sonra istenebilir.
Uygulamada devamlı olarak karşılaşılan dava türleri arasında yer alan ecrimisil davası, paylı mülkiyet ya da elbirliği mülkiyetinde malikler arasında birebiri aleyhine de istenebilen bir durumdur. Yargıtay’a göre intifadan men şartının var olması gerekmektedir. Bir diğer deyişle malikin yararlanmasının engellendiğine ilişkin bir diğer malike bildirimde bulunmuş olması gerekmektedir. İntifadan men şartı hukuki niteliğine bakılacak olduğunda bir dava şartıdır. Dava konusu olan gayrimenkulün hukuki ya da doğal bir ürün elde edilmesinde durum bu şekildedir. Ancak Yargıtay’a bakıldığında intifadan men şartının aranmasına ya da aranmamasına ilişkin durumlar eleştiriye açık bırakılmaktadır.
Mülkiyet Kavramı
Mülkiyet hak sahibinin sayısına bağlı olarak iki türde incelenir. Bunlar birlikte mülkiyet ve tek kişi mülkiyet olarak ikiye ayrılmaktadır. Tek kişi mülkiyetinde eşya üzerindeki mülkiyet tek kişiye aittir. Birlikte mülkiyet, kendi içinde ikiye ayrılmaktadır. Bunlar elbirliği mülkiyeti ve paylı mülkiyet olmak üzere iki farklı dalda incelenebilmektedir. Paylı mülkiyet ya da elbirliği mülkiyeti olup olmadığı fark etmeksizin birlikte mülkiyet söz konusuysa ecrimisil istenebilmektedir. İntifadan men durumu da ecrimisil davalarında oldukça sık karşılaşılan durumlardan biridir.
İntifadan men şartındaki intifa kelimesi yararlanma ve faydalanma anlamına gelmektedir. Buradaki intifa kelimesinin intifa hakkıyla alakasının olmadığını belirtmek gerekmektedir. İntifa hakkı sahibine tam yararlanma hakkı sağlamaktadır. Türk Medeni Kanunu madde 794’te belirlenen bir kanundur. Bu hakkın sağladığı yetkiler sınırlı ayni hak türü olarak geçer.
İntifadan men denildiği zaman ne anlaşılması gerektiğine ilişkin doktrinde pek çok kavram yer alır. Bir fikre göre intifadan men, acrimisil davasındaki davasının birlikte mülkiyet yaratan eşyalardan yararlanma ya da onları kullanma hakkının herhangi bir nedene dayanarak engellenmesi son derece haksız bir durum olarak kabul edilir. Bir başka fikre göre bir paydaşın veya ortağın işgal ettiği fazladan alanın kullanılmasına itiraz edip bunun engellenmesidir. İntifadan men ne anlaşması ile gerçekleşiyor gibi sorular da bu konudaki soru işaretlerinden biridir. Yargıtay’ın aldığı kararlara göre şekillenmiş olan ecrimisil ve intifadan men kavramlarının duruma göre değerlendirilip bu yönde hareket edilmesi daha sağlıklı olacaktır.
