Eşim Alkolik Boşanmak İstiyorum

Alkol Bağımlılığı Boşanma Sebebi Midir?

Evli olduğunuz kişinin alkol bağımlısı olması, hem duygusal hem de fiziksel anlamda sizi ve varsa çocuklarınızı ciddi şekilde etkileyebilir. Alkol kullanımının evlilik birliğini temelinden sarsması, aile içi huzurun bozulmasına ve güven ortamının yok olmasına yol açabilir. Bu noktada birçok kişi, “Eşim alkolik boşanmak istiyorum ama nasıl bir yol izlemeliyim?” sorusuyla karşı karşıya kalmaktadır. Türk Medeni Kanunu’na göre, alkol bağımlılığı evlilik birliğini temelinden sarsan bir neden olarak değerlendirilebileceğinden, bu durum boşanma davasında önemli bir gerekçe olabilir. Bu yazımızda, alkol bağımlısı bir eşle yaşanan evliliklerde karşılaşılan hukuki süreçleri, boşanma sebeplerini, velayet durumunu ve ispat yollarını detaylı şekilde ele alacağız.

Evlilik, tarafların karşılıklı sevgi, saygı, sadakat ve anlayışla bir araya geldikleri, ortak yaşam kurdukları hukuki bir birlikteliktir. Ancak bazı durumlarda, bu birliktelik zamanla ciddi sorunlarla karşı karşıya kalabilir. Eşlerden birinin alkol bağımlılığı, bu sorunların başında gelmektedir. Alkol bağımlılığı, sadece bireyin sağlığını değil; aynı zamanda aile düzenini, ekonomik durumu, çocukların psikolojik gelişimini ve evliliğin sürdürülebilirliğini doğrudan etkileyen bir problemdir. Özellikle eşin bağımlılığı evde huzursuzluk yaratıyor, şiddet, ilgisizlik, maddi çöküntü gibi sonuçlara yol açıyorsa, artık bu birlikteliğin devam etmesi mümkün olmayabilir. Türk hukuku da bu noktada devreye girerek, bireylere evlilik birliğini sonlandırma hakkı tanımaktadır.

Türk Medeni Kanunu’na Göre Alkol Bağımlılığı Boşanma Gerekçesi midir?

Alkol bağımlılığı, Türk Medeni Kanunu’nda doğrudan açıkça sayılmış bir boşanma sebebi olmasa da, uygulamada “evlilik birliğinin temelinden sarsılması” gerekçesi çerçevesinde ele alınmaktadır. TMK m. 166/1 hükmüne göre, “Evlilik birliği, ortak hayatı sürdürmeleri kendilerinden beklenemeyecek derecede temelinden sarsılmış olursa, eşlerden her biri boşanma davası açabilir.” Buradan hareketle, alkol bağımlılığı nedeniyle evde şiddet, baskı, çocuklara ilgisizlik, ekonomik çöküş, duygusal ihmal gibi durumlar yaşanıyorsa, bu durum mahkeme nezdinde boşanma sebebi olarak değerlendirilebilmektedir. Dolayısıyla, alkol kullanan eşin bu alışkanlığı aile hayatını olumsuz etkiliyorsa ve bu durum kalıcı hale geldiyse, diğer eşin boşanma davası açma hakkı doğar.

Yargıtay’ın Alkol Bağımlılığına İlişkin Boşanma Kararları

Türk yargı pratiğinde, Yargıtay’ın verdiği çok sayıda içtihat, alkol bağımlılığının boşanma gerekçesi olarak kabul edildiğini açıkça ortaya koymaktadır. Örneğin, Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin 2017/1988 E., 2017/5700 K. sayılı kararında, davalı eşin alkol kullanımı neticesinde evde huzursuzluk yarattığı, ailesine karşı ilgisiz davrandığı ve tehditlerde bulunduğu belirtilmiş; bu durum evlilik birliğini temelinden sarsan sebep olarak değerlendirilmiştir. Aynı şekilde, Yargıtay 2. HD 2016/15877 E., 2018/8029 K. sayılı kararı ile davalının alkol sebebiyle çocuklar üzerinde olumsuz etkiler yarattığı tespit edilmiş ve boşanma kararı onanmıştır. Bu kararlar, mahkemelerin alkol bağımlılığına sadece tıbbi değil; aynı zamanda sosyal ve psikolojik bir perspektiften de yaklaştığını göstermektedir.

Çocukların Velayetinde Alkol Kullanımının Etkisi

Alkol bağımlılığı, sadece eş ilişkisini değil, aynı zamanda çocukların psikolojik ve fiziksel gelişimini de ciddi şekilde etkiler. Bu nedenle, boşanma sürecinde çocukların velayetinin kime verileceği değerlendirilirken, alkolik olan ebeveynin durumu dikkate alınmaktadır. Türk Medeni Kanunu’nun 336. maddesi, velayetin çocuğun üstün yararına göre düzenlenmesini zorunlu kılar. Eğer alkol bağımlılığı çocukların sağlığını tehdit ediyorsa, bu durum velayetin diğer ebeveyne verilmesi için yeterli olabilir. Örneğin, Yargıtay 2. HD 2015/21675 E., 2016/2037 K. sayılı kararında, alkol bağımlısı annenin çocuklar üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle velayet babaya verilmiştir. Mahkeme, sosyal inceleme raporları, tanık beyanları ve uzman görüşleri ile bu durumu desteklemiştir. Dolayısıyla, eşin alkol kullanımı sadece boşanma değil, çocukların velayetini de doğrudan etkileyebilecek ciddi bir faktördür.

6284 Sayılı Kanun Kapsamında Koruma ve Tedbir Talepleri

Eğer alkol bağımlısı eş, aile bireylerine karşı şiddet, tehdit, hakaret ya da baskı uyguluyorsa; mağdur eş, 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun kapsamında koruma talep edebilir. Bu kanun sayesinde, mahkeme tarafından verilen tedbir kararlarıyla eşin evden uzaklaştırılması, mağdurun geçici süreyle evde kalması, iletişim araçlarıyla rahatsız edilmemesi gibi önlemler alınabilir. Özellikle şiddet riski olan durumlarda, bu koruma kararları çoğu zaman aynı gün içerisinde çıkarılabilir. Tedbir kararı süresince, mahkeme gerektiğinde nafaka, velayet ve diğer haklarla ilgili geçici kararlar da verebilir. Böylece mağdur eş ve çocuklar için güvenli bir ortam sağlanır.

Mal Paylaşımı ve Nafaka Hususu – Alkol Bağımlılığı Etkiler mi?

Boşanma sonrası mal paylaşımı, Türk Medeni Kanunu’nun 202 ve devamı maddelerine göre eşlerin evlilik süresince edindiği malların adil şekilde bölüşülmesini hedefler. Ancak alkol bağımlılığı nedeniyle evde maddi kaynakların israf edilmesi, borç yapılması veya mülklerin zarar görmesi gibi durumlarda, kusurlu eşin payı azaltılabilir ya da tamamen kaldırılabilir. TMK m. 236/2’ye göre, ağır kusurlu eşin mal paylaşımındaki katılma alacağı azaltılabilir. Aynı zamanda bağımlı eşin iş gücünde kayıp varsa, diğer eşten nafaka talebinde bulunması da mümkündür; fakat bu durumda da kusur durumu mahkemece dikkate alınacaktır. Ayrıca bağımlılığın, evlilik birliğine zarar verdiği sabitse, nafaka talepleri de reddedilebilir.

Boşanmada Erkeğin Ağır Kusurları Nelerdir?

Boşanma davalarında “ağır kusur”, mahkemenin boşanmanın sebebini değerlendirirken dikkate aldığı en önemli unsurlardan biridir. Türk Medeni Kanunu, boşanma davası açılırken hangi eşin kusurlu olduğuna karar verilmesini ister; bu, hem boşanma kararında hem de mal paylaşımı, tazminat ve nafaka gibi sonuçlar üzerinde doğrudan etkilidir. Erkeğin ağır kusurlu sayılacağı durumlar arasında fiziksel şiddet uygulaması, hakaret, tehdit, alkol veya madde bağımlılığı, sadakatsizlik (zina), aileyi terk etme, cinsel ilişkiyi reddetme, ekonomik şiddet uygulama (para vermeme, evin giderlerine katkı sağlamama), çocuklara ilgisizlik veya psikolojik baskı gibi davranışlar yer almaktadır.

Özellikle alkol bağımlılığı gibi davranışlar, beraberinde başka kusurları da getirebilir: örneğin, alkol sebebiyle eşe şiddet uygulamak, evde sürekli tartışma yaratmak, çocuklarla sağlıklı bir bağ kuramamak gibi. Yargıtay kararlarında da, bu tür davranışlar erkek açısından ağır kusur olarak değerlendirilmekte ve eşin boşanma talebi yerinde görülmektedir. Örnek vermek gerekirse, Yargıtay 2. HD, 2017/15123 E., 2018/6024 K. sayılı kararında, alkol bağımlısı olan ve eşine hakaret ile fiziksel şiddet uygulayan koca “ağır kusurlu” kabul edilmiş ve boşanmaya karar verilmiştir.

Kimler Alkolik Sayılır?

Alkolik, yani alkol bağımlısı olarak tanımlanabilmek için kişinin sadece zaman zaman alkol tüketiyor olması yeterli değildir. Alkol Bağımlılığı, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından, kişinin alkol kullanımı üzerinde kontrolünü kaybetmesi, bu kullanımın sosyal, mesleki ve aile hayatını olumsuz etkilemesi ve tüm bu olumsuz sonuçlara rağmen alkol kullanımının devam etmesi durumu olarak tanımlanır. Yani bir kişi, düzenli şekilde yüksek miktarda alkol tüketiyor, bu nedenle işini kaybediyor, ailesiyle iletişimi kopuyor, şiddet eğilimleri gösteriyor ya da çocuklara ilgisiz kalıyorsa; bu kişi artık tıbben ve sosyal olarak alkol bağımlısı sayılır.

Hukuki anlamda ise Alkol Bağımlılığı, mahkemeye sunulan deliller, tanık beyanları, sağlık raporları ve sosyal inceleme tutanakları ile ortaya konulabilir. Örneğin, eşin sürekli sarhoş halde eve gelmesi, evin maddi kaynaklarını alkol için tüketmesi, sosyal hizmet uzmanlarının raporlarında bu durumun yer alması ve psikiyatri uzmanlarından alınan teşhis raporları gibi belgeler, kişinin alkolik olduğunu ispatlar niteliktedir. Ayrıca aile bireylerinin ifadeleri ve kolluk kuvvetlerinin tutanakları da bu konuda destekleyici unsurlardır.

Eşim Alkol Bağımlısı Olduğunu Nasıl İspat Ederim?

Boşanma davalarında alkol bağımlılığı ciddi bir kusur olarak öne sürülebilse de, bu iddianın mutlaka delillerle ispatlanması gerekir. Türk Medeni Kanunu’na göre, iddia edilen her boşanma gerekçesi, davayı açan tarafça somut belgelerle desteklenmelidir. Eşin alkol bağımlılığını ispatlamak için farklı yollara başvurulabilir. Öncelikle, eşin alkol nedeniyle sık sık kavga çıkardığına, eve geç geldiğine, çocuklara ya da eşine zarar verdiğine dair tanık ifadeleri alınabilir. Yakın akrabalar, komşular veya evde yaşayan çocuklar tanıklık edebilir.

Ayrıca, eşin alkol nedeniyle karakola düşmesi, şikâyet edilmesi, hakkında düzenlenen polis tutanakları, adli vaka kayıtları ya da alkol nedeniyle alınmış koruma kararları, yine ispat aracı olarak sunulabilir. Hastane kayıtları, alkol zehirlenmesi nedeniyle tedaviye başvurduğunu gösteren belgeler ya da bağımlılık tedavisi gördüğüne dair belgeler de mahkemece dikkate alınır. Gerekirse mahkeme, eşin sağlık durumunun tespiti için psikiyatri muayenesi ya da sosyal inceleme raporu düzenlenmesini talep edebilir. Tüm bu belgelerle, alkol kullanımının aile hayatını ve evlilik birliğini bozduğu ispatlanmış olur.

Alkol Bağımlısı Babaya Velayet Verilir mi?

Türk hukuk sisteminde çocuğun velayeti düzenlenirken temel ölçüt daima “çocuğun üstün yararı“dır. Türk Medeni Kanunu m. 336 ve devamı hükümlerine göre, boşanma durumunda hâkim, çocuğun kime bırakılacağına karar verirken, ebeveynlerin kişisel özelliklerini, yaşam tarzlarını, çocukla olan ilişkilerini ve çocuğun bedensel ve ruhsal gelişimini göz önünde bulundurur. Eğer baba alkol bağımlısıysa ve bu bağımlılığı çocuğun sağlığını, güvenliğini, psikolojisini ya da eğitim hayatını olumsuz etkiliyorsa, velayetin anneye verilmesi çok yüksek bir ihtimaldir.

Örneğin, Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin 2015/10890 E., 2016/1522 K. sayılı kararında, babanın sürekli alkol kullandığı, çocuğun güvenliğini tehlikeye attığı, çocuğu ihmal ettiği ve ev ortamını sağlıklı şekilde düzenleyemediği gerekçeleriyle velayet anneye verilmiştir. Ancak babanın alkol tedavisine başlamış olması, belirli bir süre bu tedaviye devam etmiş ve olumlu sonuçlar alınmışsa; bu durum ilerleyen yıllarda yeniden değerlendirilebilir. Mahkeme, sosyal hizmet uzmanlarının görüşünü, çocuğun yaşı ve ebeveynlerle olan ilişkisini de dikkate alarak, denetimli görüşme imkânı tanıyabilir. Ancak bağımlılığı halen aktif olarak devam eden bir babaya velayet verilmesi, çocuğun yararına aykırı olduğu için son derece nadir ve istisnai bir durumdur.