İş hukuku, işçi ve işveren arasındaki ilişkileri düzenleyen, her iki tarafında mağdur olmaması için hak ve yükümlülüklerini belirleyen önemli bir hukuk dalıdır. İşçinin temel haklarından biri olan ücretin, zamanında ve düzenli ödenmesi, iş hukukunun en temel prensiplerinden biridir. İşverence ücretlerin düzensiz ve gecikmeli ödenmesi, işçinin ekonomik ve sosyal hayatını olumsuz etkilemekle birlikte işçinin iş performansını da olumsuz yönde etkileyebilir.
Ücretin Zamanında Ödenmesinin Önemi
4857 sayılı İş Kanunu’nun 32. maddesine göre ücret, bir kimseye bir iş karşılığında işveren tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır. Ücret, işçinin en temel gelir kaynağı olmakla birlikte, işçinin ve ailesinin geçimini sağlaması açısından hayati öneme sahiptir. Bu nedenle, işverenin iş sözleşmesinde belirtilen ücreti zamanında ve tam ödeme yükümlülüğüne uyması gerekmektedir.
Ücretin Düzensiz ve Gecikmeli Ödenmesi
Ücretin düzensiz ve gecikmeli ödenmesi, işverenin işçiye karşı yükümlülüklerini yerine getirmediği anlamına gelir. Bu durum, işçi için ciddi mağduriyetlere yol açabilir. Ücretin düzensiz ve gecikmeli ödenmesi durumunda işçinin sahip olduğu haklar ve başvurabileceği bazı hukuki yollar bulunmaktadır.
İş Kanunu’nun 34. maddesi, işverenin ücret ödeme yükümlülüğünü ihlal etmesi durumunda işçinin gecikme zammı talep edebileceğini düzenler. Ücretin ödeme gününden itibaren 20 gün içinde ödenmemesi halinde, işçi işini yapma yükümlülüğünü yerine getirmekten kaçınabilir. Bu durumda işçinin iş sözleşmesi feshedilemez ve işçinin ücret ve diğer hakları saklı kalır.
İş Kanunu’nun 24. maddesi uyarınca işçi, işverenin ücret ödeme borcunu yerine getirmemesi durumunda iş sözleşmesini haklı nedenle derhal feshedebilir. Bu durumda işçi kıdem tazminatı alabilmesi için gereken asgari çalışma süresi olan 1 yılı doldurmuşsa, kıdem tazminatı alma hakkını elde eder.
İşçi, işverenin ücret ödeme yükümlülüğünü yerine getirmemesi durumunda, iş mahkemesine başvurarak işçi alacak davası açabilir. Bu davada işçi, ödenmeyen ücretlerini, gecikme zamlarını ve diğer haklarını talep edebilir.
İşverenin Sorumluluğu
İş Kanunu’nun 102. maddesi uyarınca, işverenin işçiye hakkı olan ücreti ödeme yükümlülüğünü yerine getirmemesi durumunda, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından tespit edilirse müfettişler tarafından işverene idari para cezası uygulanabilir.
İşçi alacak davasında, işçi, ödenmeyen ücretler için faiz talep edebilir. Faiz oranı, yasal faiz veya sözleşme ile belirlenen faiz oranına göre hesaplanır.
İşverenin işçinin hakkı olan ücretini ödememesi veya gecikmeli ödemesi durumunda, işçi, maddi ve manevi tazminat talep edebilir
İşverence ücretlerin düzensiz ve gecikmeli ödenmesi, işçi için ciddi mağduriyetlere yol açabilir. İş Kanunu, işveren ve işçinin haklarını korumak amacıyla çeşitli düzenlemeler yapmış ve işçiye çeşitli haklar tanımıştır. İşçi, sözleşmeyle belirlenen ücretin ödenmediği durumlarda gecikme zammı talep edebilir, iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir ve alacak davası açabilir. İşverenin ise hukuki sorumluluğu doğar ve idari para cezası, faiz ve tazminat ödemek zorunda kalabilir. İşçinin haklarını koruyabilmesi ve mağduriyet yaşamaması için alanında uzman bir avukattan destek alması önemlidir.
