İş mahkemelerinde görülen işçi davalarında, en çok talep edilen tazminat türleri kıdem ve ihbar tazminatlarıdır. İşçilerin çalışmış oldukları sürelerde almış oldukları işçi ücretlerinin yanında, işverene yıllar boyu vermiş oldukları hizmetlerin karşılığı ve bir yandan da işinin garantisi olarak iş kanununda kıdem ve ihbar tazminatları öngörülmüştür. Peki ihbar tazminatı şartları nelerdir? Uzman iş avukatı olarak ihbar tazminatı ile ilgili soruları yanıtladık.
Şayet işçilerinde uzun süre bir iş yerinde çalışmaları ve belirli bir iş kolunda uzmanlaşmaları, o iş koluna bir denli bağlanmak anlamına gelmektedir. Bundan dolayı işverenin bir anda işçinin işine haksız olarak son vermesi halinde işçiye bu ihbar süreleri içerisinde ücret ödemesi yapmak zorundadır.
İhbar Tazminatı Nedir?
İhbar tazminatı, bir işçinin işverenine belirli bir süre önceden işten ayrılma veya işten çıkarılma niyetini bildirme yükümlülüğünü yerine getirmediği hallerde ödemek zorunda olduğu bir tazminattır. Şayet bu süre zarfında işlerin aksamaması için işveren yeni bir işçe bulana kadar bu süreyi kullanması gerekmektedir. İhbar tazminatı, iş ilişkisinin sonlandırılmasına ilişkin kanuni düzenlemelere tabi olarak hesaplanır ve işçiye ödenir. Bu tazminat, bir işçinin veya işverenin belirli bir süre önceden işten ayrılma veya işten çıkarma sürecini düzgün bir şekilde bildirmemesi ve kanuni süreleri ihlal etmesi durumunda ortaya çıkar.
İhbar tazminatı, işçinin işten ayrılma veya işveren tarafından işten çıkarma tarihi ile bildirilen işten ayrılma tarihi arasındaki kanunu süre üzerinden hesaplanmaktadır. İşçi veya işveren, iş ilişkisinin sonlandırılma niyetini karşı tarafa kanuni süreler içerisinde bildirmekle yükümlüdür. İhbar süresi boyunca çalışmaya devam edilir ve bu süre sonunda iş ilişkisi sona erer. İhbar tazminatı işçinin son ücreti baz alınarak hesaplanır. İhbar süresi boyunca işçinin maaşı veya ücreti ödenir ve işçi işten ayrıldığında veya işten çıkarıldığında bu tazminat işçiye ödenir. Kıdem tazminatı hakkında da bilgi edinmek için “Kıdem Tazminatı Alma Şartları” konulu makalemizi inceleyebilirsiniz.
İhbar Tazminatı Şartları Nelerdir?
İhbar tazminatına hak kazanılması için belirli şartların iş ilişkisinde bulunması gerekmektedir. ihbar tazminatı şartları hususunu özetlemek gerekirse gerekir ise:
- İşveren ile işçi arasında belirsiz süreli bir iş sözleşmesi bulunmalıdır. İşçi ile işveren arasındaki iş sözleşmesinin ne zaman fesih olacağına dair bir ibare olmamalıdır. Dolayısıyla sözleşme belirsiz süreli olmalıdır.
- İşçi veya işveren bakımından haklı bir fesih sebebi bulunmamalıdır. İşçi ile işveren arasındaki iş sözleşmesinin taraflardan biri için haklı nedenle fesih olmaması gerekmektedir. Haklı fesih durumunun olması halinde sözleşme derhal fesih olacağından dolayı ihbar sürelerine uyulmasına gerek bulunmamaktadır.
- Kanunda öngörülen ihbar sürelerine uyulmadan iş akdi feshedilmiş olmalıdır. İşçi veyahut işveren iş sözleşmesinin feshi sırasında kanunda öngörülmüş olan sürelere itibar etmeksizin derhal iş sözleşmesini feshedilmiş olmalıdır.
İhbar Tazminatı Süreleri
- Altı ay ve daha az çalışmış olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta
- Altı ay – bir buçuk yıl çalışmış olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta
- Bir buçuk yıl – üç yıl çalışmış olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta
- Üç yıldan fazla çalışmış işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta
İşveren İşçiye İhbar Süresi içerisinde İş Arama İzni Verilmelidir
İşveren tarafından işçi ile olan iş sözleşmesi feshedildiğinde işçiye ihbar süresi içerisinde günde en az 2 saat iş arama izni verilmesi zorunludur. İş kanununa göre iş arama izni süresi için işveren tarafından ücret kesintisi yapılamaz. Ayrıca işveren hiçbir suretle, işçiden sözleşme veya protokol şeklinde yazılı beyan dahi alsa bu hükümler geçersizdir.
Yine İşveren tarafından işçiye iş arama izni kullandırılmaz ve işçi bu sürelerde çalışırsa, işveren tarafından bu sürenin ücreti %100 zamlı hali ile ödenmek zorundadır. Ayrıca işveren tarafından iş arama izni verilmemesi işçi için bir haklı fesih nedenidir. Dolayısıyla işçi ihbar süresinin bitmesini beklemeksizin iş sözleşmesini derhal feshedebilir.
İhbar Tazminatı Ne Kadar?
İşçi ile işveren arasında tanzim edilmiş olan iş sözleşmesinin feshi sırasında, iş kanunu uyarınca belirlenmiş ihbar sürelerine uyulmadığı takdirde belirlenecek ihbar tazminatı miktarı hesaplanırken işçinin günlük ücreti üzerinden hesaplama yapılacaktır. Aşağıda ihbar tazminatı hesapla ile ilgili örnek verilmiştir.
İhbar Tazminatı Hesaplama
Örneğin 3 Yıldan Fazla Çalışan İşçi İçin: 8 Hafta ihbar tazminatı alacağı hesaplanırken işçinin 20.000 TL ücret aldığı kabul edersek şu şekilde ihbar tazminatı hesaplaması yapılmaktadır:
20.000 TL / 30 x 7 x 8=37.333 TL ihbar tazminatına hükmedilmesi gerekmektedir.
İhbar Tazminatı Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır?
İhbar tazminatı zamanaşımı süresine tabidir. İşçi zamanaşımı içerisinde ihbar tazminatını işverenden talep etmek zorundadır. Aksi halde ihbar tazminatı alamayacaktır. İhbar tazminatı zamanaşımı süresi iş akdinin feshinden itibaren 5 yıldır.
İşçi 5 yıllık zamanaşımı süresi içinde ihbar tazminatı talebiyle iş davası açmadığı takdirde, bir daha aynı işverenden ihbar tazminatı talebinde bulunduğunda davalı tarafın zamanaşımı itirazıyla karşılaşacak ve dava reddedilecektir.
