Nesebin reddi davası olarak da bilinen soybağının reddi davası çocuk ve baba arasında olan bağın mahkeme kararıyla iptal edilmesine yöneliktir. Hukuk sistemimize göre genetik – biyolojik kökeni kendisine ait olmayan çocuğu reddetme hakkı, en temel haklar arasındadır. Hukuken babalık karinesi adi bir karine olup bunu çürütmek mümkündür. Soybağının reddi davası hususunda koca baba olmadığını iddia etmekle yükümlüdür. Türk Medeni Kanunu’nun ilgili maddelerinde soybağının reddinin nasıl ispat edileceğine dair hükümler bulunur. Soybağının reddi davası nedir, kimler açabilir ve kime karşı açılır gibi soruların yanıtlarını bu yazımızda bulabilirsiniz.
Soybağının Reddi Nedir?
Soybağının reddi, baba ve çocuk arasında geçerli olan babalık karinesinin mahkeme kararı ile ortadan kaldırılmasıdır. Soybağının düzeltilmesi için hukuken bu davanın açılması ve dava yoluyla soybağının çürütülmesi zorunluluktur. TMK’nın Aile Hukuku kitabında hışımlı başlıklı 2. kısmı olan soybağının kurulması bölümünde bu davayla ilgili hükümler yer almaktadır. Soybağının reddine ilişkin detaylar TMK’nın 286. ve 291. maddeleri arasındadır.
Kimler Soybağının Reddi Davası Açabilir?
Soybağının reddi davası açmak için TMK hükümlerine göre bazı şartları karşılamak gerekir. Buna göre babanın soybağının reddi davası açması ile babalık karinesi mahkeme kararı ile çürütülür. Hukuk sistemimize göre çocuğun soybağının reddi davası açma hakkı bulunmaktadır. Henüz ergin olmayan çocuk için atanan kayyım aracılığıyla soybağının reddi davası açılabilir. Son olarak soybağının reddi davasını açabilecek kişiler arasında kocayla ilgili bazı durumlara dikkat edilir. Örneğin kocanın akıl sağlığını kaybetmesi, ölmesi veya gaipliğine karar verilmesi durumunda kocanın altsoyuna, anne babasına veya baba olduğunu iddia eden kişiye soybağı reddi davası açma hakkı verilir.
Soybağının Reddi Davası Ne Kadar Sürer?
Soybağının reddi dava süresi hakkında kesin bir tarih vermek doğru değildir. Dava süreci sorunsuz ilerlese bile 1-2 yıllık karar süreci yaşanır. Soybağının reddi davasında ilk mahkemenin verdiği karara itiraz yolu açıktır. Bu durumda istinaf başvurusu yapılırsa soybağının reddi davasının sonuçlanması 3-4 yıl kadar uzayabilir. Hukuk sistemimize göre soybağının reddi davası açma yetkisi olan kişiler 1 yıllık süre içinde başvuru yapmak durumundadır.
Soybağının reddi davasında zamanaşımı süresi 1 yıldır. Bu süre, şahsın baba olmadığını veya annenin hamile kaldığı sırada başka bir erkekle cinsel ilişki yaşadığını öğrenmesiyle başlar. Bu süreçte kişi farklı sebeplerden dolayı babalıktan red davası açamamış olabilir. Böyle durumlarda bir yıllık zamanaşımı süresi, sebebin ortadan kalktığı anda işlemeye başlar. Söz konusu 1 yıllık süre soybağının reddi davasında hak düşürücü süre olup hakim bu süreyi re’sen gözetir.
Soybağının Reddi Davası Sonuçları
Soybağının reddi davasında karar verilirken baba ile çocuk arasındaki soybağı ilişkisi çürütülür. Bir başka deyişle bu davalarda baba ile nesep sonlandırılmış olur. Çocuğun babası olarak gözüken kişi ile arasında soybağı kalmaz. Kararın kesinleşmesi sonucu çocuk baba yönünden nesepsiz hale gelir. Ancak çocuğun annesi belli olduğundan hukuken annesi ile arasındaki soybağı ilişkisi devam etmektedir. Çünkü bu davalar aile red davası gibi sonuç vermez.
Mahkemenin verdiği soybağının reddi davasında ret kararı geçmişe etkili sonuçlar doğurur. Bu sayede çocuğun doğum tarihinden itibaren kocanın çocuk için yaptığı her türlü masraf, soybağının reddi davasını açan kişi tarafından talep edilebilir. Çocuğun bebekliğinden itibaren yapılan bakım masrafları hem anneden hem de çocuğun gerçek babasından istenir. Burada hakim hukuk sistemimizdeki sebepsiz zenginleşme veya vekaletsiz iş görme hükümlerini baz alarak karar verir.
Soybağının Reddi Dava Masrafları Ne Kadar?
Soybağının reddi dava giderleri hakkında kesin ve sabit bir tutar açıklamak doğru değildir. Bu tür davalar çok geniş kapsamlı sürece tabi olabilir. Bu nedenle soybağının reddi davasının ücreti hakkında kesin bir tutar belirlemek zordur. Genel olarak bu tür davaların öncesinde uzman avukat tarafından değerlendirme yapılır. Avukat ücretleri, her yıl baro tarafından belirlenen asgari ücret tarifesine göre belirlenir.
Soybağının Reddi Basit Yargılama Mı?
Soybağının reddi davaları basit yargılama usulüne tabi değildir. Basit yargılama ile ilgili hukuki işler, HMK’nın 316. maddesinde sayılmıştır. Soybağı davaları bu kapsamda tutulmaz. TMK’nın 284. maddesi uyarınca da bu yönde hüküm verilmez. Bu yüzden soybağının reddi davaları, basit yargılama değil, yazılı yargılama usulüne tabidir.
Soybağının Reddi Davası Nasıl Açılır?
Soybağının reddi dava dilekçesi yazarak yetkili mahkemeye sunulması bu tür davaları açmak için yeterlidir. Dava dilekçesinin hukuka uygun bir şekilde hazırlanmış olması çok önemlidir. Dilekçe görevli ve yetkili mahkemeye zamanında ve hukuka uygun olacak şekilde sunulmadığında hak ve zaman kaybı yaşanabilir. Soybağının reddi davasında görevli mahkeme aile mahkemeleridir.
4787 sayılı Kanun gereğince aile mahkemelerinin kurulamadığı bölgelerde soybağının reddi davasına asliye hukuk mahkemesi bakar. Soybağının reddi davasında yetkili mahkeme ise davaya taraf olanların dava açılış tarihinde bulunduğu şehir adliyesindedir. Ayrıca çocuğun doğumu sırasındaki yerleşim yerinde de dava açılabilir.
Soybağının Reddi Davası Kime Karşı Açılır?
Soybağının reddi davasında davalı birkaç farklı unsura göre değişiklik gösterebilir. Baba ile çocuğun soybağı ilişkisinin çürütüldüğü bu davalar birden fazla kişiye karşı açılabilir. Örneğin soybağının reddi davasının koca tarafından açılması halinde davalı anne ve çocuk olur. Kocanın altsoyu, annesi veya babası bu davayı açma hakkına sahiptir. Bu kişiler soybağının reddi davası açarsa davalı olarak anne ve çocuk gösterilir. Soybağının reddi davası çocuk tarafından açılmışsa davalı tarafta anne ve koca mecburi dava arkadaşı olur. Öte yandan baba olduğunu iddia eden kişi de soybağının reddi davası açma hakkını kullanarak başvuru yapmışsa davalı anne, çocuk ve koca olur.
Soybağının Reddi Davasında Soybağı Tespiti
Soybağının reddi davasında ispat süreci iki farklı başlık altında toplanır. Bunlardan ilki çocuğun evlilik sırasında ana rahmine düşmesi ile başlar. Evlenme tarihinden itibaren 180 gün içinde doğan çocuk, evlilik birliği içinde doğmuş sayılır. Ayrıca evlilik birliğinin sona ermesinden sonra en fazla 300 gün içinde doğan çocuk da evlilik içinde ana rahmine düşmüş sayılır. Davacı, kocanın gebe kalma döneminde karısı ile cinsel birlikteliğin yaşanmadığını ve imkansız olduğunu kanıtlamalıdır. Bu şekilde çocuğun doğumunda koca ile bir cinsel ilişki olmadığının kanıtına bakılır.
Soybağının reddi davasında ikinci ve en sık başvurulan ispat yöntemi DNA testi yaptırmaktır. Kocanın çocuğun babası olmadığının ispatı için tıp biliminden faydalanılır. Hakim kararı ile soybağının olup olmadığını anlamak için DNA testine başvurulur. Bu tür davalarda DNA testi uygulaması yüzde 99,8 oranında doğru tespit sağlar. Bu şekilde koca ve çocuk arasındaki soybağı uyuşmazlığı kesin olarak çözülmüş olur. Ancak tıbbi inceleme yapabilmek için sağlam ve inandırıcı deliller talep edilir.
Bir kişinin sağlam delilleri yoksa her talep ettiğinde DNA testi yaptırması mümkün olmaz. Kişiden inandırıcı delil olarak kadının kocasına karşı sadakatsiz davrandığına yönelik kanıtlar aranır. Ayrıca annenin başka bir erkek ile cinsel ilişkiye girdiğine ilişkin delillere bakılır. Soybağının reddi davası sürecinde çocuk evlilik öncesi ana rahmine düşmüşse mahkeme kararı ile tespit yaptırılabilmektedir.
Ayrıca Bakınız: Miras Davasında Mahkeme Masraflarını Kim Öder?
