İhalenin feshi davası, bir ihalenin yapılışında usulsüzlük yapıldığı iddiası ile bundan zarar gören kişilerin şikayeti ile açılır. İcra müdürlüğü tarafından yapılan ihalenin kanunlara aykırı bir şekilde gerçekleştirilmesi durumunda ihalenin feshi talep edilir. İhalenin kaldırılması amacıyla yapılan bu şikayet yolunda icra mahkemesinin denetleme yapması istenir. Bu yazımızda ihalenin feshi davası ile ilgili olarak bilinmesi gereken tüm detayları bulabilirsiniz ü.
İhalenin Feshi Davası Nedir?
İhalenin feshi davası, icra müdürlüğünde yapılan ihalenin yasaya aykırı olduğunu öne süren bir şikayet yoludur. İhalenin iptal edilmesi adına açılan bu dava, bir malın icra veya satış memurluğunca yapılacak ihale ile satışının hukuka uygun olmadığı iddiasını taşır. Bu dava açılarak icra mahkemesinin söz konusu ihaleyi denetlemesi istenir. Bu davayla ilgili hükümler, İcra ve İflas Kanunu’nun 134. maddesinde yer alır.
İhalenin feshi davasında öncelikle icra müdürlüğü tarafından yapılan bir ihalede usulsüzlük iddiası olmalıdır. İhalenin feshi davası, söz konusu ihalede herhangi bir yasaya aykırılık bulunması halinde bu ihalenin hükümsüz sayılmasına imkan verir. Hukuk sistemimize göre bu yol, bir dava olmaktan ziyade şikayet yolu olarak tanımlanır. İlgili kanunda “İhalenin Neticesi ve Feshi” başlığı altında bu davanın nedenleri belirtilir.
İhalenin Feshi Nedenleri Nelerdir?
İhalenin feshi sebepleri usulsüzlük ve hukuka aykırı yöntemlerden oluşur. Henüz ihale duyurulmamışken hazırlık aşamasında veya ihale yapılırken yasal olmayan yöntemler ihalenin feshini gerektirir. İhalenin feshi davasını açabilmek için ihaleye fesat karıştırılması göz önünde bulundurulur. Hukuk sistemimizde ihalenin feshi davası açmaya sebebiyet veren usulsüzlükler şunlardır:
- İhalede satış ilanının tebliğ edilmemesi
- İhale satış ilanının usulsüz tebliğ edilmesi
- İhalenin vekil yerine asile tebliğ edilmesi
- Taşınmaz satışlarında satış tarihi ile satış ilanı arasında 1 aydan az süre bulunması
- Satışa esas alınan kıymet takdiri üzerinden 2 yıldan fazla süre geçmesi
- Kıymet takdiri itirazlarının inceleme yapılmadan reddedilmesi
- Zamanında satış istenmemesi yüzünden haczin veya takibin düşmüş olması
- İhale ilanında belirtilen takvim ve kurallara uyulmaması
- İhalenin ilanda belirtilen yerde yapılmaması
- İhalede tellal bulunmaması
- İhale ilanında gösterilen başlangıç ve bitiş süreleri içinde gerçekleştirilmemesi
- Satış bedelinin muhammen bedelin yüzde 50’si ile paraya çevirme ve paylaştırma masraflarını karşılaması
- Satış bedelinin rüçhanlı alacağın üzerinde olması
- İhaleye katılımın engellenmesi
- İhalede malın gerçek değerinde satılmaması
- İhalenin normal şartlarda yapılmasını engelleyen tüm durumlar
Bu nedenlerden herhangi biri gerçekleşmiş ise ihaleye fesat karıştırılmış demektir. Bu durumda ihaledeki usulsüzlük sebebiyle mağdur olan kişi veya kişiler ihalenin feshi davası ile şikayet yoluna gidebilir. İhale sürecinde yapılan işlemlerde hukuka aykırı bir durumun ortaya çıkması, ihaleyi düzenleyen tarafından feshi davası açılmasına neden olabilir
İhalenin Feshi Davasını Kimler Açabilir?
İhalenin feshi davası açmak için hukuka uygun hareket edilmelidir. İhalenin feshi talebi, ilgili kanunda 281. maddesinde yazılı sebepler dahil olmak üzere şu kişiler tarafından yapılır:
- Satış isteyen alacaklı
- Borçlu
- Tapu sicilinde adı geçenler
- Pey sürmek suretiyle ihaleye iştirak edenler
İhale sürecinde teklif sahipleri arasında eşitlik ilkesinin ihlal edildiği durumlarda, ihale feshedilebilir. İhalenin, teklif sahiplerine eşit fırsat tanıması ve hukuka uygun olarak gerçekleştirilmesi gerekir. İhalenin feshi davası, çeşitli nedenlere dayanabilir. Bu noktada ihale öncesinde ve sırasında usulsüzlük yapan kişi, kendi kabahatli olduğundan dolayı ihalenin feshini talep edemez. İhalenin feshi şikayet yolu ile istendiği ve şikayetin bir dava olmaması sebebiyle davacı ve davalı taraf yoktur. İhale kapsamında olan herkes davalı – davacı diye ayrılmadan ilgililer olarak tanımlanır.
İhalenin Feshi Davasında Şikayet Süresi
İhalenin feshi davası açma süresi 7 gün içinde geçerlidir. Sürenin başlangıcı ihale tarihidir. İhalenin feshini talep edenler, bu şikayetlerinin sebebini en geç ihale günü öğrenmiş sayılırlar. Fakat bazı durumlarda süre ihale tarihinde değil fesih nedenini öğrendiği tarih baz alınır. Tebliğ edilmesi gereken kişiye satış ilanını tebliğ etmemiş olunması durumunda süre fesih nedeninin öğrenildiği andan itibaren başlar. İhale ile satılan bir malın esaslı niteliklerinde hata olduğu sonradan öğrenilmişse bunda da öğrenme tarihinden itibaren 7 gün geçerlidir.
İhalenin feshi davasında şikayet süresi öğrenme tarihinden başlarken, ihale tarihinden itibaren 1 yıl geçtikten sonra zamanaşımına uğrar. Yargıtay’a göre ihale tarihinden itibaren 1 yıl geçmişse artık ihalenin feshi istenemez. Satış ilanı şikayet edene tebliğe edilmişse ihale yapıldığı zamana kadar usulsüzlüğü öğrenen kişinin şikayetini ihale yapıldıktan sonraki 7 gün içinde yapması şarttır.
İhalenin Feshi Davası Yargılama Süreci
İhalenin feshi davasında yargılama usulü icra mahkemesinde görülür. İhalenin feshi şikayetine bakan icra mahkemesi talep tarihinden itibaren 20 gün içinde inceleme yapar. İcra mahkemesi duruşma yapmazsa dosya üzerinden verilen kararlar istinaftan geri döner. Taraf teşkili saplanıp sonra taraflar duruşmaya katılmasalar bile dosya incelenmeye devam eder. Hakim iddia ve savunmaları göz önünde bulundurarak şikayetin haklı olup olmadığı kararını verir. Hakimin bu noktada vereceği kararlar ya ihalenin feshi isteminin kabulü ya da ihalenin feshi isteminin reddi şeklindedir.
İhalenin Feshi Davasında Verilen Kararlar
İhalenin feshi isteminin kabulü kararı, icra mahkemesinin ihale ile ilgili şikayeti kabul ettiğini gösterir. Bu karar kesinleşirse alıcının kazandığı mülkiyet hakkı geçmişe etkili olarak sonlandırılır. Tapuya herhangi bir şekilde tescil edilen gayrimenkul iptal edilir ve taşınmaz yeniden borçlunun mülkiyetine geçer. İhalenin feshi davası, bir ihale sürecinde meydana gelen hukuki sorunlar veya ihlalleri kapsar. İhalenin feshi talebinin kabulü, alıcının ödediği ve bankada tutulan para alıcıya geri verilmesini gerektirir. İhalenin feshi kararı kesinleşirse yeniden satış talebinde mal bir daha satışa çıkarılır. Öte yandan mahkeme kararından önce o mal üzerinde üçüncü şahıslar iyi niyetle hak iddia ederse bu hakları korunur. Bu karar sadece şikayette bulunan kişiyi değil tüm ilgililer için hüküm taşır. Ancak ihalenin feshi isteminin kabulü, maddi anlamda kesin hüküm değildir.
İcra mahkemesinin bu davada verebileceği bir diğer karar ihalenin feshi isteminin reddi kararıdır. Eğer mahkeme, fesih sebebini yeterli bulmazsa ihalenin feshi davasının reddine karar verir. İhalenin feshi davasının reddedilmesi durumunda şu sonuçlar ortaya çıkar:
- Alıcı ihale sürecindeki ihale damga pulu bedeli, tapu alım harcı ve katma değer vergisini ihale kesinleştikten sonra öder.
- İhale bedeli nemaları ile birlikte alacaklıya ödenir.
- Satılan taşınmaz mal alıcıya teslim edilir.
- Taşınmaz alıcı adına tapu müdürlüğünde tescil edilir.
- Taşınmazı işgal etmekte olan borçlu veya üçüncü şahıs taşınmazdan çıkarılır.
İhalenin feshi talebinin reddi, maddi anlamda kesin hükümdür. Bu yüzden mahkemenin bu kararından sonra ancak yargılamanın yenilenmesi yolu açıktır.
İhalenin Feshi Davasına Görevli ve Yetkili Mahkeme
İhalenin feshi davası mahkemesi ihaleyi yapan icra müdürlüğünün bağlı olduğu icra mahkemesidir. Eğer ihaleye verilen mallar esas icra takibinin yapıldığı icra müdürlüğünün yetki alanındaysa ihalenin feshi şikayeti de esas icra takibini yürüten müdürlüğe bağlı icra mahkemesine yapılır. İhalenin feshi şikayeti için görevli mahkeme icra mahkemesidir. İhalenin feshi davası başvurusu genel mahkemeler yerine icra mahkemesine yapılmalıdır.
Ayrıca Bakınız: Hizmet Tespit Davasında İspat Yükü Kimde?
