İstihkak davası açmak isteyen bir kişinin, süreci yasal yollardan sürdürmesi gerekir. Bir malın kendisine ait olduğunu öne süren ya da iddia eden tarafa karşı açılabilen bu davanın yürütülmesinde İcra İflas Kanunu baz alınır. Ana yönerge ve kurallar bu kanun uyarınca belirlenir ve izlenecek adımlar da ilgili kanun ile belirlenmiştir.
İstihkak davası açmak için durumun çekişmeli hale gelmesi gerekir. Mal ya da mallar üzerinde ortaya çıkan bu çekişme sonucunda icra müdürüne tutanak hazırlatılmalıdır. Tutanağın ardından ise dava açma sürecine başlanabilir. İki kişi arasında yaşanan borçlu ve alacaklı olma durumunda; haciz aşamasına geçiş yapıldığında üçüncü bir kişi tarafından malda hak sahipliği olduğu iddiası oluşturulur ise istihkak davası açılabilmektedir.
İstihkak Davası Nedir?
İcra İflas Kanunu istihkak davası için belirlediği yönerge ve maddelere göre hareket edilmesi gereken bir dava türüdür. İcra İflas Kanununa göre istihkak davası, bir mal üzerinde hak sahipliği için çekişme yaşandığı takdirde açılabilen bir davadır. Bu davanın açılabilmesi için ortada bir mal (taşınır – taşınmaz) olması ve tarafların çekişme içerisinde bulunması gerekir.
Dava çekişmesi sonlandırmak ve kimin yasal olarak hak sahibi olduğunu belirlemek için açılmaktadır. Bu sebep ile de uzun ve çekişmeli bir süreç ile karşılaşılması mümkündür. İstihkak davası açıldıktan sonra icra müdürlüğü tarafından süreç kontrol altına alınır ve gerekli çalışmalar yapılır. İcra müdürünün, konuya esas olan mal ve ortaya çıkan çekişme için dava sürecinde tutanak tutması gerekir.
İstihkak Davası Açma Şartları Nelerdir?
İstihkak davası açma koşulları kanun ile belirlenmiştir. Kanuna tabi olunmayan sebeplerden dolayı istihkak davası açılmasına izin verilmemektedir. İstihkak davası açılabilmesi için sağlanması gereken koşullardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:
- Hukuki İlişki: Davanın açılabilmesi için en önemli maddelerden biri hukuki ilişki olması gerektiğidir. Borçlu ve alacaklı arasında sözleşme olması ve bu sözleşmeye tabi olarak icra sürecinin başlatılması önem taşır. Hukuki ilişkinin ortaya çıkmasının ardından ortaya çıkan üçüncü bir kişi ve iddiası sebebiyle istihkak davası açılabilir.
- Alacak Kararının Olması: Borçlu ve alacaklı arasında izlenen hukuki aşamaların ardından alacağın doğmuş olması gerekir. Eğer alacak doğmamış ise bu durumda istihkak davasının açılmasına izin verilmeyecektir. Ancak alacak doğduğu takdirde bu dava açılabilir.
- Net Hak Belirtilmesi: Net olarak hak sahibi olunmadığı ya da yasal yöntemler ile hak sahibi olduğunun belli edilmediği takdirde dava açılmayacaktır. Belirsiz durumlarda ya da taraflar tarafından anlaşma yapılmadığı takdirde bu davanın açılmasına izin verilmemektedir.
İstihkak Davası Kaç Günde Açılır?
İstihkak davası açma süresini belirleyen etkenler vardır. Davanın açılma sürecinde etkili olan farklı koşullar da bulunabilmektedir. Örneğin dilekçe hazırlanması ve başvuru aşamasının başlatılması için gereken belirli bir süre vardır. Aynı zamanda mahkemenin dilekçeyi incelemesi ve ortaya çıkan hususiyet ve ile ilgili araştırma yaptıktan sonra plakçı incelemeye alması içinde belirli bir süre gerekli. Bu sürecin ardından ise duruşma tarihi belirlenir ve aynı zamanda duruşma tarihinin gerçekleşmesi, duruşma süreci ve kararın ertelenip ertelenmesine bağlı olarak karşılaşılacak olan dava süreci farklılık gösterebilmektedir.
Bu konuda yoğunluk ile karşılaşıldığı ve hangi şehirdeki hangi mahkemeyle iletişime geçildiğinde bağlı olarak da yine istihkak davasının kaç günde sonlanacağı değişebilmektedir. Ancak davasının kaç gün içerisinde açılacağı ise kanun ile belirlenmiştir. Üçüncü taraftan gelen iddia neticesinde 7 gün içerisinde alacaklı taraf istihkak davası başlatılabilir. Alacaklı olan tarafın 7 gün içerisinde davayı açması zorunludur. 7 gün içerisinde açılmadığı takdirde üçüncü tarafın oluşturduğu iddia doğru kabul edilecektir.
İstihkak Davasını Kim Açabilir?
İstihkak davasını açabilen kişi mahkeme ile belirlenmiştir. Bu durumda istihkak davası açmaya yetkisi olan kişi alacaklı taraftır. Borçlu ve alacaklı arasında açılan davada, alacaklı tarafta olan hak sahibi istihkak iddiası ile ortaya çıkan üçüncü taraf için dava açabilmektedir. Eğer borç ya da alacak üçüncü kişiye ait değil ve bir hak sahipliği bulunmuyor ise alacaklı tarafta olan şahsın istihkak davasını açmasına izin verilmektedir.
İcra İflas Hukuku ile belirlenmiş olan bu kriterler sağlanmıyor ise alacaklının da dava açma hakkı bulunmamaktadır. Aynı zamanda dava açma sürelerine, itiraz sürelerine ve kabul sürelerine de dikkat etmek gerekir. İtiraz süresi geçtikten sonra dava açılmasına izin verilmemektedir. İstihkak davasını açabilen taraf alacağı olan taraftır. Borç uyarınca hacizden faydalanılacak olan taraf şeklinde de açıklama yapılabilir.
İstihkak Davası Bitmeden Satış Yapılır Mı?
İstihkak davası devam ederken malın satışının yapılması mümkün sayılır. Bu durum davanın gidişatına, sürece ve detaylarına göre farklı olabilmektedir. Ancak bunun için satış istenmesi gerekir. Satış istemi oluşturmadan satış yapılamamaktadır. Fakat istihkak davası devam ederken hacizden yararlanacak tarafta olan hak sahibi (alacaklı) satış için de işlem başlatabilmektedir. Takibin devamı niteliğinde sürdürülen istihkak davasında, davanın sonuçlanmasını beklemeden hareket edilebilmektedir.
Ancak uzmanlar tarafından da önerilen davanın tamamlanmasını beklemektir. Dava sürecinde istem gerçekleşse dahi davaya konu olan mal ya da malların bir başkasının üzerine tamamen ve yasal olarak geçirilmesine ve buradan maddi kazanç elde edilmesine izin verilmeyecektir. Alacaklının hakları olduğu kadar istihkak davasına tabi olan üçüncü tarafın ve borçlunun da hakları bulunmaktadır. Bu sebep ile sürece dördüncü bir taraf eklememek adına satış işlemleri için dava sonucunun beklenmesi gerekir.
İstihkak Davası Hangi Mahkemeye Açılır?
İstihkak davasında görevli mahkeme özel olarak belirlenmiştir. Her davaya aynı mahkeme bakmamaktadır. Mahkemelerin türleri ve görev alanları vardır. Bu görev alanlarına bağlı olarak davaların doğru mahkemelere açılması ve talep oluşturulması gerekir. İstihkak davası açmak isteyen kişiler için görevli olan mahkeme ise İcra Hukuk Mahkemesidir.
Konuya ilişkin dava açmak isteyen kişilerin başvurularını ve dilekçelerini İcra Hukuk Mahkemesine sunması gerekir. Tüm dava süreci İcra Hukuk Mahkemesi tarafından sürdürülecektir. İcra Hukuk Mahkemesinin özel olarak görevlendirildiği ve kendi yargı alanında olan konular bulunmaktadır. Bu konular ve görevler arasında istihkak davaları da yer alır.
İcra Hukuk Mahkemesinin Görevleri Nelerdir?
İcra Hukuk Mahkemesinin görevleri ve yetkileri diğer mahkemelere göre farklıdır. İcra mahkemesinin ilgilendiği alanlar kanun, mevzuat ve yönergeler ile belirlenir ve uygulamaya tabi olunur. İlk derecede mahkemelerden biri olarak bilinen İcra Hukuk Mahkemesi’nde dava sürecinde sadece bir hakim yer alır. İcra Hukuk Mahkemesinin genel görevleri ve yetkileri şu şekilde açıklanabilir:
- İcra ve iflas dairelerinden gelen talepleri incelemek
- İcra ve iflas dairelerinden gelen işlemler ve bu işlemler için oluşturulan şikayet, talep ve diğer sorunlara ilişkin inceleme yapmak ve çözüm sürecini yürütmek
- Haciz işlemlerini durdurmak veya sonlandırmak
- Satış işlemlerini durdurmak veya sonlandırmak
- İcra ve iflas daireleri ve bu dairelerdeki yetkililer tarafından yürütülen icra ve iflas süreçlerini tamamen iptal etmek
- Daire ya da yetkili uyarınca oluşan zararın giderilmesi için dava açma hakkını kullanmak ve zararın giderilmesini sağlamak
- İcra konusunda çıkan uyuşmazlıkları karara bağlamak
- İflas hukuku konusunda ortaya çıkan uyuşmazlık ve anlaşmazlıkları karara bağlayarak sonuçlandırmak
- İstihkak davası gibi davalar ile ilgilenmek ve karara bağlamak.
Ayrıca Bakınız: Arabuluculuk Süreci Nasıl İşler?
