Parada sahtecilik suçu, Türk Ceza Kanunu madde 197’de düzenlenmiş bir suçtur. Sahtecilik denildiğinde anlatılmak istenen şey, başkalarını aldatmak üzere gerçekleştirilen her türlü hileli davranıştır. Halk arasında kalpazanlık olarak da bilinen parada sahtecilik suçu, insanlık tarihi boyunca her medeniyette işlenmiş bir suçtur. Parada sahtecilik suçu yalnızca ülke içinde işlenmemektedir. Ülke dışında da sahtecilik ya da parada sahtecilik suçları işlenebilmektedir. Bu durumda hem ülke içinde hem de ülke dışında yasalarla önlem alınmaktadır.
Parada sahtecilik suçunun işlenebilmesi, bir suç olarak nitelendirilebilmesi için sahte baraların tedavüle koyulması gerekmektedir. Bunun yanı sıra parayı kullanıp kullanmamak bir önem arz etmez. Sahte paranın basılması bile ceza almak için yeterlidir. Sahte paraların tedavüle sokulmak için basılmış olması da başlı başına bir suçtur. Ayrıca tedavülde olan paraya olan güven de azalacağından hem ekonomik hem de ticari anlamda ülke ya da ülkeler ciddi anlamda bu durumdan etkilenecektir.
Parada sahtecilik suçunda korunan değer kamu güveni ve güvenilirliğidir. Para devlet tarafından üretilir ve kamuya sunulur. Bu nedenle toplumdaki kişiler bu paraların gerçek olduğuna itimat ederler. Bu itimadın ve güvenin sarsılmaması adına devlet her türlü yasayla tedavüldeki paraları güvence altına alır. Bu suçun meydana gelebilmesi için bir zararın meydana gelmesi ya da somut bir tehlikenin oluşması mecburi değildir. Bu sebeple parada sahtecilik suçu soyut tehlike içeren suçlar arasında yer alır.
Bir Türk parasının sahte olup olmadığını anlamak için pek çok ibare paralara eklenmiştir. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Filigranlar
- Emniyet şeritleri
- Kabartma
- Holografik folyo
- Boyut
- Bütünleşik görüntü
- Renklendirilmiş banknotlar
- Mikro yazılar
- UV özelliği
- Görme engeli bulunan vatandaşlara yönelik özellikler
- Renk değiştiren şerit
Bir paranın sahte olup olmadığı dokunma ve bakma ile anlaşılabilir. Kağıt paralarda bazı yazı ve rakamlara dokunulduğunda hafif bir kabartma hissi ele gelir. Banknotun iki yüzünde de yer alan, ışığa tutulduğunda görülen bir Atatürk portresi vardır. Bu portreler, kağıt para ışığa tutularak kontrol edilebilmektedir. Ayrıca kağıt paralara farklı açılardan bakıldığında da holografik şeridin parlak yansımaları görülebilirdir.
Parada Sahtecilik Suçu Nedir
Parada sahtecilik suçu TCK madde 197’ye göre düzenlenmiş soyut tehlike oluşturan suçlar arasında yer almaktadır. Parada sahtecilik suçu sahte para üretme, sahte parayı nakletme, saklama ve tedavüle sokma gibi nedenlerle ortaya çıkmaktadır. Şikayete bağlı bir suç olmamakla birlikte savcılık tarafından soruşturma başlatılarak kamu davası açılır.
Görevli mahkeme Türk Ceza Kanunu madde 197’nin 1. fıkrasına göre, suç için üst sınır olan 10 yıl geçmiş ise Ağır Ceza Mahkemesi, madde 197’Nin 2. fıkrasındaki suçlar için ise Asliye Ceza Mahkemeleri görevlendirilir. Madde 197’nin 3. fıkrasına göre ise bu fıkrada yer alan suçlar için görevli mahkemeler Sulh Ceza mahkemeleridir.
Parada sahtecilik suçu Türkiye’de ya da yabancı ülkede kanununa uygun şekilde tedavülde bulunan parayı sahte olarak üretme suçudur. Seçimlik hareketli bir suç olduğundan TCK madde 197’ye göre cezai işlemler uygulanmaktadır. Kamu güvenliğine karşı işlenen suçlar arasında yer almaktadır. Türk Ceza Kanunu madde 198’e göre paraya eşit değerler olarak kabul edilen evrak ve madenler için de parada sahtecilik cezası ile eşfeğer şekilde cezalandırılacağına hükmedilmiştir.
Parada Sahtecilik Suçu Cezası
Parada sahtecilik suçu cezası pek çok şekilde ceza verilen bir suçtur. Türk Ceza Kanunu madde 197’de parada sahtecilik suçunun türleri ve cezaları şu şekilde belirtilmiştir:
- Ülke içinde ya da ülke dışında kanunen tedavülde bulunan parayı sahte bir şekilde üreten, nakleden, saklayan, ülkeye sokan veya tedavüle koyan kişi ya da kişiler 2 yıldan 12 yıla kadar hapis cezası verilir. Ayrıca 10.000 güne kadar adli para cezası ile cezalandırılmaktadır.
- Sahte parayı ülkeye sokma suçunda ise sahte parayı ülke sınırına sokan kişi de benzer cezalar almaktadır. Bu paranın yerli ya da yabancı para olmasının bir önemi yoktur. Sahte paranın ülkeye yasal ya da yasal olmayan yollarla ülkeye sokulması da bir suç teşkil etmektedir.
- Sahte parayı ülkeye sokan ya da üreten kişiler farklı kişilerse ikisi de bu suç nedeniyle ayrı ayrı ceza almaktadır. Sahte paranın tedavüle sokulması amacıyla ülkeye sokulması, tamamlanmamış suç olarak kabul edilse de mutlaka cezalandırılmaktadır.
- Sahte parayı saklama, paranın sahte olduğunu bilmesi durumunda yine de bu parayı muhafaza etmekle oluşan bir suçtur. Saklama süresinin kısa ya da uzun olmasının önem arz etmemesiyle birlikte bunu yapan kişiler cezalandırılmaktadır.
- Sahte parayı bir yerden bir yere nakleden, taşıyan kişiler sahte parayı nakletme suçu ile yargılanırlar. Bu taşıma işlemi kişinin kendisiyle ya da bir araç ile gerçekleşebilir.
- Sahte paranın günlük ekonomik hayata dahil edilmesi yani tedavüle sokulması, sahte paranın tedavüle sokulması suçunu meydana getirmektedir. Sahte paranın sahte para olduğu anlaşılırsa ve para kabul edilmezse bu suç teşebbüs aşamasında kalmış sayılmaz. Bu suç yine de işlenmiş olarak sayılır.
- Sahte paranın sahte olduğunu bilerek kabul etme suçu TCK madde 197’nin 2. fıkrasında yer almaktadır. Sahte paranın sahte olduğu bilinerek kabul edilmesi durumunda kişi 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılmaktadır. Ancak paranın sahte olduğunu bilmeden parayı kabul etmek bir suç oluşturmamaktadır.
- Paranın sahte olduğunu bilmeden kabul etme, ancak sonrasında sahte olduğunu fark edip kullanmaya devam etme suçu TCK madde 197’nin 3. fıkrasında düzenlenmiştir. Bu durumda 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
Parada Sahtecilik Suçu Unsurları
Parada sahtecilik suçunu meydana getiren pek çok undur vardır. Suçun maddi konusu paradır. Paranın kağıt, madeni, yabancı ya da yerli para olması önem taşımamaktadır. Önemli olan cahte paranın Türkiye kanunlarına göre sahte olarak ülkeye sokulmasıdır. Parada sahtecilik suçunun unsurları şöyledir:
- TCK madde 197-1’e göre yabancı ya da yerli paranın sahte bir şekilde üretilmesi ile sahte para basma suçu meydana gelir.
- TCK madde 197-1’e göre sahte olduğu bilindiği halde bir para biriminin ülkeye sokulması veya ülke içinde nakledilmesi, sahte parayı ülkeye sokmak ve nakletmek suçunu oluşturur.
- TCK madde 197-1’e göre sahte olduğu bilinen bir parayı saklamak parada sahtecilik suçunu meydana getirir. Paranın saklanma süresi, nakledilmek ya da tedavüle sokulmak için saklanması önemli değildir.
- TCK madde 197-1’e göre sahte paranın piyasaysa sokulması, bir diğer şekilde ekonomiye dahil edilmesi sahte parayı tedavüle sokma suçunu meydana getirmektedir. Sahte paranın dolaşıma girmedi ile meydana gelir. Sahte para ya da paraya eşit sayılan bir şeyin hizmet ya da mal alımında kullanılması ile tedavüle sokulmasıdır.
- TCK madde 197-2’ye göre sahte olduğu bilinen bir paranın kabul edilmesi, sahte parayı kabul etme suçunu meydana getirmektedir.
- TCK madde 197-3’e göre sahte olmadan alınan parayı tedavüle sokma suçu meydana gelmektedir. Bu konuda önemli olan unsur, paranın alınırken sahte olduğunun bilinmemesi, ancak daha sonrasında sahte olduğunun anlaşılıp kullanılmaya devam edilmesidir.
